تشخیص و درمان پای پرانتزی خفیف در نوزادان و بزگسالان |

پای پرانتزی

پای پرانتزی ،پای پرانتزی خفیف،پای پرانتزی در نوزادان،پای پرانتزی+درمان،پای پرانتزی حرکات اصلاحی،پای پرانتزی در بزرگسالان،پای پرانتزی در کودکان،پای پرانتزی فانکشنال چیست،پای پرانتزی نوزاد،پای پرانتزی کودکان،پا پرانتزی خفیف،درمان پای پرانتزی خفیف،عکس پای پرانتزی خفیف،پاهای پرانتزی خفیف،پای ضربدری خفیف،درمان پای پرانتزی خفیف با ورزش

همانطور که می دانید از آنجا که پای پرانتزی با ساختار اسکلتی پاها و زانوها در ارتباط است و با افزایش سن و کاهش میزان انعطاف‌پذیری دستگاه اسکلتی درمان آن به سختی امکان‌پذیر است و نیاز به روش‌های پرهزینه عمل را می‌طلبد، تشخیص و درمان پای پرانتزی زودهنگام، کلیدی‌ترین عامل موفقیت در درمان است. با این حال تشخیص این بیماری به دلیل وجود مقادیر طبیعی زاویه در پای کودکان از بدو تولد برای والدین دشوار بوده، از این‌رو دکتر سعیدی متخصص طب فیزیکی و حرکات اصلاحی، پیشنهاد می‌کنند که بهترین راه برای تشخیص به موقع و درست موارد غیرطبیعی مراجعه سالیانه به متخصصین فیزیوتراپی می باشد.در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد پای پرانتزی صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما عزیزان را جلب کند.

پای پرانتزی چیست

تنگ بودن فضای نوزاد در درون رحم باعث پرانتزی شدن پاها می‌شود که والدین معمولاً تا زمان ایستادن و راه رفتن کودک به این عارضه پی نمی‌برند. اکثر کودکان بین 1 تا 2 سال دارای پاهای پرانتزی می‌باشند. این الگوی رشد طبیعی، ژنو واروم نام دارد (ژنو به معنی زانو). دومین علت شایع ایجاد پای پرانتزی، بیماری بلانت می‌باشد. در این بیماری نادر، یک طرف ساق پا (استخوان درشت نی) رشد غیرطبیعی دارد. در برخی از موارد نادر، ممکن است عارضه‌هایی چون کمبود ویتامین (نرمی استخوان)، آرتروز، آسیب، عفونت، تومور و یا بیماری‌های استخوانی منجر به ایجاد پای پرانتزی در کودکان شوند.

آشنایی با پای پرانتزی

پای پرانتزی (به انگلیسی: Genu Varum) نامیده می‌شود. در حالت طبیعی ایستاده با زانوهای صاف، زمانی که قوزک‌ها کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، نباید فاصله چندانی بین زانوها وجود داشته باشد. اگر به هر دلیلی فاصله بین زانوها افزایش یابد، درحالی که قوزک‌ها به هم چسبیده‌اند پای پرانتزی (ژنوواروم) نامیده می‌شود. به علت کمانی شدن پاها در این بیماری اصطلاح پای پرانتزی به کار می‌رود. در حالت پرانتزی شدن ساق پاها به سمت داخل انحراف می‌یابد.

عوامل پرانتزی شدن

عدم هماهنگی در صفحه رشد (در کودکان)

چاقی یا وزن زیاد

زود راه افتادن کودک

استفاده از کهنه زیاد (پوشاک زیاد) برای بچه

کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری

ضعف عضله دوسر رانی

بیماریی‌های که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می‌شوند (مثلاً بیماری راشیتیسم و استئومالاسی)

به دنبال ضربات وارده (به ویژه به صفحه رشد)

آرتروز (استئوآرتریت)

پارگی رباطهای زانو

شکستگی‌های انتهایی استخوان ران که منجربه بد جوش خوردن شده‌اند

شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی (به علت بد جوش خوردن)

بیماری پاژه

آرتریت روماتویید

علت ابتلا به پای پرانتزی

زانوهای پرانتزی در چند حالت اتفاق می‌افتد. در افراد جوان‌تر اگر فقط یک زانو به این شکل باشد، علت آن احتمالا ناهنجاری‌های رشدی، عفونت‌ که استخوان‌های ران یا درشت نی را درگیر می‌کند، ضربه به صفحه رشد و در نتیجه تخریب صفحه رشد و وجود تومورهای استخوان‌های ران یا درشت نی است. ولی اگر هر دو زانو به این شکل باشد (البته در چهار سال اول زندگی این حالت طبیعی است)، می‌تواند به دلیل ناهنجارهای مادرزادی، اختلالات راستای قامت، اختلال‌های تکاملی، کمبود ویتامین D در کودکی، اختلال‌ هورمونی، ابتلا به آرتروز (شایع‌ترین علت)، اختلال‌های ناشی از شغل (مثل سوارکاران) و ابتلا به کلیه بیماری‌های استخوانی مثل پاژه یا بیماری بلانت باشد.

پای پرانتزی در کودکان

پرانتزی شکل شدن پاها در اطفالی که تازه شروع به «راه رفتن» کرده‌اند معمولاً خود به خود اصلاح می‌شود. به این نوع از پرانتزی شدن زانوها، اصطلاح فیزیولوژیک بودن به کار می‌رود. این وضعیت معمولاً تا هیجده ماهگی برطرف می‌شود و بنابراین نیاز به درمان خاصی ندارد. عقیده بر این است که چنین وضعیتی (پرانتزی شدن فیزیولوژیک) در کودکانی که زودتر از حالت طبیعی راه می‌افتند شایع تر است. درجات خفیف پرانتزی شدن در اطفال شایع است. این نوع تغییر به درمان نیازی ندارد. البته اگر تغییر شکل ایجاد شده تا پایان دوران کودکی اصلاح نشده باشد نیاز به درمان دارد.

راههای درمان پای پرانتزی

روش درمانی مورداستفاده برای پای پرانتزی با در نظر گرفتن موارد زیر توسط پزشک شما مشخص می‌شود:

سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی و سوابق پزشکی

شدت عارضه

علت ایجاد عارضه

توانایی تحمل کودک شما در مقابل داروهای مختلف و روش‌های درمانی

انتظارات بی

درمان پای پرانتزی با فیزیوتراپی

بیماری بلانت معمولاً به درمان نیاز دارد. استفاده از بریس های طبی می‌تواند مفید بوده ولی انجام عمل جراحی معمولاً ضروری است. در دیگر انواع پای پرانتزی، معمولاً شناسایی و درمان علت اصلی عارضه به وسیله‌ی فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی قدم اول است.

درمان پای پرانتزی کودکان با بریس های طبی

درصورتی‌که عارضه‌ی پای پرانتزی بهبود پیدا نکرده و یا پس‌ازاین‌که کودک شروع به راه رفتن کرد، این عارضه بدتر شود، ممکن است از وسایل طبی اصلاح‌کننده استفاده شود. این بریس‌ها که با نام ارتزهای سفارشی زانو – مچ پا – کف پا (KAFO) شناخته می‌شوند، طوری طراحی‌شده‌اند که از خم شدن زانو جلوگیری کنند و باید به‌طور شبانه‌روزی (23 ساعت در روز) مورداستفاده قرار بگیرند. طرز عمل این بریس‌ها به‌گونه‌ای است که فشار واردشده را از روی زانو برداشته و به آن اجازه‌ی رشد طبیعی می‌دهند. کودکان کم سن مبتلا به این بیماری، درصورتی‌که استفاده از بریس بتواند عارضه‌ی آن‌ها را اصلاح کند، نیازی به عمل جراحی نخواهند داشت.

افراد مبتلا به پای پرانتزی

پا و زانوی پرانتزی در برهه‌ای از زندگی هر کودک وجود دارد، به‌خصوص در سنین قبل از 2 سالگی. بیماری بلانت ممکن است در نوزادان، کودکان در سن مدرسه و نوجوانان دیده شود. این عارضه بیشترین شیوع را در بین کودکان بسیار چاق دارد.

علائم پای پرانتزی

زانوی پرانتزی با گذشت زمان بهبود می‌یابد. با اصلاح این عارضه، تا قبل از صاف شدن کامل پاها، برخی از کودکان تا مدتی به عارضه‌ی دیگری به نام پای ضربدری مبتلا می‌شوند. درصورتی‌که پای پرانتزی پس از سن دوسالگی شدیدتر شود، باید تحت درمان قرار بگیرد. همچنین درصورتی‌که این عارضه بسیار شدید بوده و یا به‌صورت نامتقارن در پاها وجود داشته باشد و همچنین درصورتی‌که رشد کودک به‌صورت غیرطبیعی باشد، باید به پزشک مراجعه نمود.

مدت زمان پای پرانتزی

پای پرانتزی پس از سن دوسالگی به‌طور قابل‌توجهی بهبود می‌یابد. ممکن است بهبودی این عارضه تا چندین سال بعد نیز ادامه داشته باشد. بیش از 95 درصد افراد مبتلا به پای پرانتزی – حتی موارد شدید آن – بدون نیاز به درمان تا زمان نوجوانی بهبود پیدا می‌کنند.

تشخیص پای پرانتزی

حالت پاها در طول دوره‌ی کودکی به‌آرامی تغییر پیدا می‌کند. این تغییرات باید در معاینات دوره‌ای انجام‌شده تحت نظر گرفته شوند. درصورتی‌که وضعیت نگران‌کننده باشد، عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس یا اسکن MRI می‌تواند قدم بعدی باشد.

عوارض پای پرانتزی

در اثر این حالت بعضی عضلات اطراف زانو سفت و بعضی ضعیف می‌شوند. در نظر بگیرید زانویی که به بیرون انحراف پیدا کرده، عضلاتی که در خارج ران قرار دارند، کوتاه و سخت می شوند و برعکس، عضلاتی که در سمت داخل ران قرار دارند، طویل و شل می‌شوند. کشکک زانو به سمت خارج منحرف می‌شود بنابراین لیگامان‌هایی که از طرف خارج به کشکک‌ها می‌چسبند، سخت و آنهایی که از داخل می‌چسبند، شل می‌‌شوند (لیگامان رتیناکولوم). تاندون عضلات هنگام چسبیدن به استخوان‌ها دارای ساختارهایی در زیر خود هستند که مانند بالشتک از چسبیدن تاندون به استخوان جلوگیری می‌کنند. به این بالشتک‌ها «بورس» گفته می‌شود. عضلات در معرض کشش، فشار بیشتری به این بالشتک‌ها وارد و آنها را دچار التهاب می‌کنند، حالتی که در افراد مبتلا به آرتروز زانو زیاد دیده می‌شود و به آن «بورسیت» می‌گویند. این بورسیت‌ها نیز باید درمان شوند.

درمان پای پرانتزی در کودکان

تا قبل از چهار سالگی درمان‌هایی غیر از جراحی انجام می‌شود که شامل استفاده از انواع اُرتوزهای زانو، قوزک پا و پنجه پا است.
گاه از بریس‌های دینامیک یا اسپیلیت استفاده می‌شود.
بعد از چهار سالگی اگر ناهنجاری خیلی بارز باشد، باید با جراحی اصلاح شود.
بعد از چهار سالگی با توجه به مورد درباره درمان تصمیم‌گیری می‌شود.
درصورتی‌که عارضه‌ی پای پرانتزی بهبود پیدا نکرده و یا پس‌ازاین‌که کودک شروع به راه رفتن کرد، این عارضه بدتر شود، ممکن است از وسایل طبی اصلاح‌کننده استفاده شود.
این بریس‌ها که با نام ارتزهای سفارشی زانو – مچ پا – کف پا (KAFO) شناخته می‌شوند، طوری طراحی‌شده‌اند که از خم شدن زانو جلوگیری کنند و باید به‌طور شبانه‌روزی (23 ساعت در روز) مورداستفاده قرار بگیرند.
طرز عمل این بریس‌ها به‌گونه‌ای است که فشار واردشده را از روی زانو برداشته و به آن اجازه‌ی رشد طبیعی می‌دهند. کودکان کم سن مبتلا به این بیماری، درصورتی‌که استفاده از بریس بتواند عارضه‌ی آن‌ها را اصلاح کند، نیازی به عمل جراحی نخواهند داشت.

درمان پای پرانتزی در بزرگسالان

ورزش برای زانو پرانتزی عموماً بر روی تقویت عضلات اطراف زانو متمرکز بوده و با کاهش فشار وارده بر روی مفاصل و تاندون‌ها، زانوی پرانتزی را بهبود می‌بخشد. با این‌حال ورزش‌های پا تنها زمانی مؤثرند که زانوی پرانتزی خفیف باشد. یکی از تمرینات پا که می‌توان آن را به‌آسانی انجام داد قرار دادن وزنه بین پاهاست. به‌طوری‌که فرد ابتدا به پشت بر روی زمین خوابیده و پاهای خود را خم می‌کند. سپس یک وزنه‌ی 5 کیلوگرمی را با کف پاهای خود گرفته و سعی می‌کند آن را به باسن یا پشت خود برساند. این کار باید چندین مرتبه تکرار شود.

درمان پای پرانتزی با ماساژ

در طول یک جلسه‌ی ماساژ درمانی، متخصصین ما به مدت زیادی پاهای شما را مکرراً به عقب و جلو حرکت می‌دهند. ماساژ درمانی با گذشت زمان به اصلاح عارضه‌ی پای پرانتزی کمک می‌کند. تا قبل از ظهور نتایج، این عمل باید چندین مرتبه تکرار شود.

تجویز کفش طبی برای کودکان
تجویز کفش طبی و بریس برای کودکان (در موارد شدیدتر نسبت به بالا)
انجام جراحی. در کودکان در موارد شدید و زمانیکه روش‌های فوق پاسخ ندهد انجام می‌شود.
عمل جراحی. پس از بسته شدن صفحه رشد به خصوص در موارد شدید در بزرگسالان معمولاً جراحی انجام می‌شود. پس از بسته شدن صفحه رشد استئوتومی انجام می‌گیرد.
درصورت عدم درمان پای پرانتزی با افزایش سن احتمال آسیب مفصل زانو که منجر به آرتروز زانو می‌شود تشدید می‌گردد؛ بنابراین در مواردی که به علت ژنوواروم شدید، آرتروز زانو ایجاد شده‌است احتمال انجام تعویض مفص زانو (آرتروپلاستی) مطرح می‌شود.

درمان پای پرانتزی با رژیم غذایی ویتامین D

پای پرانتزی ممکن است در اثر کمبود ویتامین D نیز ایجاد شود. برای مثال نرمی استخوان (که اساساً در اثر کمبود ویتامین D بروز می‌کند) می‌تواند موجب ایجاد پای پرانتزی شود. درنتیجه افزایش سطح ویتامین D در رژیم غذایی می‌تواند از بروز بیماری نرمی استخوان جلوگیری کرده و درنتیجه مانع از ایجاد پای پرانتزی در فرد شود.

خواص و فواید ویتامین d در بارداری و ریزش مو و افسردگی

درمان پای پرانتزی بزرگسالان با ورزش پا

ورزش برای زانو پرانتزی عموماً بر روی تقویت عضلات اطراف زانو متمرکز بوده و با کاهش فشار وارده بر روی مفاصل و تاندون‌ها، پای پرانتزی را بهبود می‌بخشد. بااین‌حال ورزش‌های پا تنها زمانی مؤثرند که پای پرانتزی خفیف باشد. یکی از تمرینات پا که می‌توان آن را به‌آسانی انجام داد قرار دادن وزنه بین پاهاست. به‌طوری‌که فرد ابتدا به پشت بر روی زمین خوابیده و پاهای خود را خم می‌کند. سپس یک وزنه‌ی 5 کیلوگرمی را با کف پاهای خود گرفته و سعی می‌کند آن را به باسن یا پشت خود برساند. این کار باید چندین مرتبه تکرار شود.

درمان پای پرانتزی بزرگسالان با حرکات عضلات نزدیک کننده‌ی ران

ضعف عضلات نزدیک کننده‌ی ران معمولاً با پای پرانتزی و بدریختی بدن ارتباط مستقیم دارد. به همین دلیل برای داشتن بدنی با وضعیت مناسب، باید عضلات نزدیک کننده‌ی ران‌ها تقویت شوند.در زیر به تعدادی تمرین تقویتی برای این عضلات و مفاصل شما اشاره می‌کنیم. 1- به پهلو بر روی زمین بخوابید. 2- پای نزدیک به دست قرارگرفته بر زیر سر خود را بالا ببرید (با انجام این کار نفس خود را بیرون بدهید. 3- مفاصل پشت زانوی پای بالا رفته را بکشید. 4- پس از نگه‌داشتن این حالت برای 3 ثانیه، پای خود را پایین آورده و نفس بکشید. تمرین عضله‌ی نزدیک کننده‌ی ران 1- کمر خود را صاف گرفته و در حالتی که پاهای شما همانند بال‌های پروانه شوند، کف پاها را به یکدیگر بچسبانید. 2- یکی از پاها را در جلوی بدن خود کاملاً صاف‌کرده و به سمت بیرون بکشید. سپس این پا را به سمت کشاله‌ی ران خود بکشید. 3- با تمرکز بر روی کشیدن عضلات نزدیک کننده‌ی ران، بدن خود را بکشید. 4- این حرکت را با پای دیگر خود تکرار کنید.

ملاحظات درمانی و اصلاحی پای پرانتزی

توصیه‌ها و روش‌های درمانی فقط با نظر متخصص ارتوپدی یا طب فیزیکی و توانبخشی تجویز می‌گردد. همچنین در صورتی که ناهنجاری زانوی پزانتزی از نوع ساختاری نمی‌باشد بهتر است تمرینات اصلاحی را زیر نظر کارشناسان ارشد یا دکتری حرکات اصلاحی انجام دهید. زانوی پرانتزی ساختاری، عمدتاً با استفاده به موقع از بریس در دوره‌های مناسب امکان‌پذیر می‌شود. اصلاح این نوع ناهنجاری نیاز به اصلاح ساختار اسکلتی دارد که فقط در موارد شدید توصیه به استفاده از جراحی برای اصلاح این وضعیت می‌شود.
در مورد زانوی پرانتزی وضعیتی هم می‌توان ملاحظات اصلاحی زیر را در نظر گرفت:
ارائه حرکات تقویتی برای عضلات جانب خارجی ساق و ران
ارئه حرکات کششی برای کپسول داخل زانو
تصحیح راه رفت به صورتی که پنجه مستقیم و در مسیر خط پیشروی قرار گیرد.
تصحیح کفش وتعویض کفشهایی که سائیدگی جانب خارج آن‌ها بیشتر از حد معمول است.
پرهیز از نشستن در وضعیت چهار زانو

تمرینات کششی برای درمان پای پرانتزی

تمرین 1 روی زمین بنشینید. پاهای خود را تا حد امکان باز کنید. سپس سعی کنید انگشتان دست خود را به انگشتان پا نزدیک کنید در حالی که زانو به زمین چسبیده است و کاملا باز می باشد. اگر انجام این عمل برای شما امکان پذیر نیست و نمی توانید انگشتان پای خود را لمس کنید بهتر است ساق پا مچ پای خود را گرفته و سعی کنید در طی جلسات آینده انگشتان دست خود را بیشتر به انگشتان پا نزدیک کنید. این تمرین را 3 بار و هر بار به مدت 30 ثانیه انجام دهید. تمرین 2 ای خود را بر روی یک سکو (میز یا هر چیزی که ارتفاع آن مناسب باشد) قرار دهید و سعی کنی که پای تکیه گاه (که روی زمین قرار دارد) را کاملا صاف کنید. اگر در ناحیه داخل ران احساس کشش نمی کنید باید پای خود را بر روی سکویی با ارتفاع بیشتر قرار دهید. این تمرین را 3 بار و هر بار به مدت 30 ثانیه انجام دهید. تمرین 3 در این تمرین ابتدا باید زانو ها را با انقباض عضلانی به هم نزدیک کنید و اگر امکان دارد به هم بچسبانید. سپس سعی کنید که در همین وضعیت خم شده و انگشتان پا را لمس کنید. این تمرین را 3 بار و هر بار به مدت 30 ثانیه انجام دهید. این یک تمرین کششی می باشدکه با حمایت دستها برای قسمت داخلی زانو انجام می شود و تا آستانه درد باید پایین بروید (در حین حرکت درد نداشته باشید) و به مدت آن 10 تا حداکثر 30 ثانیه می باشد. از نشستن کامل وقتی که درد دارید جدا خوداری کنید و تمرین را در وضعیت بالاتری انجام دهید.

بیماری بلانت از علل پای پرانتزی

این بیماری موجب می‌شود که استخوان‌ها به شکل غیرطبیعی رشد کنند و بیش از همه استخوان ساق پا دچار بدشکلی می‌شود. این بیماری ممکن است هم در کودکان و هم بزرگسالان ایجاد شود. برای برخی پزشکان بسیار مشکل است که تشخیص دهند که پرانتزی بودن پاهای کودک به خاطر ابتلا به بیماری بلانت است یا امری طبیعی است. با بالا رفتن سن کودک، بسیار آسانتر می‌توان تشخیص داد که کودک به بیماری بلانت مبتلا است یا خیر. در این حالت، با بالا رفتن سن کودک، به جای آن که حالت پرانتزی بودن پاها به تدریج بهبود پیدا کند، رفته رفته بدتر می‌شود و شدت می‌یابد. پزشکان برای تشخیص بیماری بلانت، کودک را در سن 3 سالگی یا بالاتر ارزیابی می‌کنند و به تصاویر رادیوگرافی پاها نگاه می‌کنند. خبر خوب در مورد این بیماری این است که در صورت تشخیص صحیح، این بیماری قابل درمان است.

اختلالات استخوانی از علل پای پرانتزی

برخی اختلالات استخوانی در بزرگسالان یا افراد بالای 3 سال می‌تواند موجب پرانتزی شدن پاها شود. یکی از این اختلالات، کیست جداره‌ی استخوان است که در نزدیکی صفحات رشد استخوانی در بازوها و ران پاها ایجاد می‌شود. این بیماری موجب کاهش ضخامت استخوان و حتی شکستگی استخوان‌ها می‌شود. پزشکان معمولا این کیست‌ها را با تزریق کورتیکاستروئید درمان می‌کنند. یکی دیگر از اختلالات استخوانی دیسپالازی فیبروزی است که ممکن است یکی یا تعداد بیشتری از استخوان‌های بدن را درگیر کند. پزشکان برای کاهش درد ناشی از این بیماری ممکن است داروی کلسیتونین را تزریق کنند. برای بهبود بیماری گاهی لازم است عمل جراحی انجام شود.

شکستگی استخوان پا از علل پای پرانتزی

شکستگی‌های استخوان پا که جوش نمی خورند یا بسیار دیر جوش می‌خورند، می‌توانند منجر به بدشکلی‌های پا مانند پرانتزی شدن پاها به طور دائمی شوند. استخوان‌ها ممکن است بر اثر وارد شدن ضربه‌ی شدید و فشار بسیار زیاد به پاها، شکسته شوند.

علائم و راه درمان شکستگی استخوان

بیماری ریکت از علل پای پرانتزی

در برخی از افراد، به علت ابتلا به بیماری ریکت، پرانتزی بودن پاها در کودکی برطرف نمی شود و با بالا رفتن سن و ورود به دوران نوجوانی و بزرگسالی، حالت پرانتزی پاها همچنان حفظ می‌شود. بیماری ریکت، یک بیماری ناشی از کمبود ویتامین D است که در کشور‌های توسعه یافته زیاد دیده نمی شود.