نمک

نمک ,تشخیص بارداری با نمک,نمک چیست,فواید نمک,ضررهای نمک,مضرات نمک یددار,انواع نمک,نمک آبرود در کجاست,نمک نشناس,نمک نشناسی

توضیحاتی در مورد نمک

نمک خوراکی از سدیم و کلر ساخته شده‌است. در آب محلول است و از مهم‌ترین املاحی است که در خوراک روزانه مورد انسان‌ها به کار می‌رود. نمک خوراکی به شکل معدنی در ته‌نشین‌ها و رسوب‌ها همچین چین خوردگی‌ها وجود دارد که به شکل سنگ نمک استخراج می‌شود. همچنین در آب دریاها به مقدار فراوان موجود است که قابل برداشت نیز می‌باشد. نمک خوراکی مانند دیگر نمک‌ها ترکیب یونی است. عناصر این ترکیب یونی، در نمک خوراکی سدیم و کلر هستند. با ورود ناخالصی به بلور هالیت یا نمک خوراکی، این کانی به رنگ‌های گوناگون در می‌آید برای نمونه با ورود عناصر اورانیوم و کربن به رنگ سیاه در می‌آید. این کانی به همراه سیلویت یا نمک تلخ در محیط‌های تبخیری و گرم و خشک یافت می‌شود. مزه شور و جلای شیشه‌ای و سختی کم این کانی باعث شده‌است تا به آسانی میان گروهی از کانی‌های مشابه خود، شناخته شود. نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد خوراک در بدن، جابه جایی پیام‌های عصبی و کارکرد درست ماهیچه‌ها است. اما ثابت شده‌است که خوردن زیاد نمک موجب افزایش فشار خون و پوکی استخوان می‌شود، به ویژه در افرادی که پیشینه خانوادگی فشار خون بالا دارند. افزایش فشار خون نیز خطر سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. سازمان بهداشت جهانی دست بیش مقدار مصرف روزانه مجاز نمک را پنج گرم گفته‌است. اغلب مواد غذایی نمک دارند. مقدار نمکی که از طریق رژیم غذایی وارد بدن یک فرد بالغ و سالم می‌شود تقریباً برابر با ۳/۵ گرم یا ۳۵۰۰ میلی‌گرم در روز است. در این مطلب از سایت جسارت در مورد نمک صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.

نمک ید دار چیست

از آنجا که کمبود عنصر ید در رژیم غذایی انسان موجب بیماری‌های گوناگون مانند گواتر می‌شود، معمولاً به نمک خوراکی تصفیه شده، پتاسیم یدات نیز اضافه می‌کنند تا مصرف‌کنندگان از آن بهره‌مند شوند و مقدار لازم روزانه را دریافت کنند. این محصول نمک یددار نامیده می‌شود. نمک‌های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می‌کنند. در ایران با توجه به بررسی‌های انجام شده در سطح کشور از نظر میزان ید موجود در آب و خاک و شیوع گواتر، ۴۰ میکروگرم به ازای هر گرم نمک (۴۰ ppm) اضافه می‌شود. برای حفظ ید در نمک یددار، باید نمک را در مدت کمتر از یک سال مصرف کرد، آن را دور از نور و رطوبت، و در ظرف‌های در بستهٔ پلاستیکی، چوبی، سفالی یا شیشه‌ای تیره نگهداری کرد. همچنین هنگام پخت غذا، بهتر است نمک در انتهای پخت اضافه شود تا ید آن تا حد امکان حفظ شود

نمک صنعتی

نمک صنعتی نمکی است که درجه خلوص آن کمتر از نمک طعام است و ید دار نیست. خلوص نمک صنعتی کمتر از ۹۵ درصد می‌باشد. میزان خلوص نمک خوراکی ۹۹٫۲ درصد بوده و از آنجا که نمک خوراکی از فرایندهای پالایش و تصفیه عبور کرده لذا مشکلاتی نظیر مسمومیت و سنگ کلیه در بدن ایجاد نمی‌کند.

نمک دریا

نمک دریا از تبخیر آب دریا ته‌نشین می‌شود. نمک دریا، نمکی تصفیه نشده‌است و ناخالصی‌های گوناگون دارد از جمله فلزات سنگین (سرب و آرسنیک) که سرطان‌زا هستند، البته در این مورد بین دانشمندان اختلاف جدی وجود دارد. چرا که دریاچه‌های مختلف و با مواد معدنی متفاوتی در سطح ایران وجود دارد، و نمی‌توان نمک همهٔ این دریاچه‌ها را در یک جمله رد یا تأیید کرد. به عنوان مثال در برخی نمک‌ها عنصر حیاتی ید وجود دارد و در برخی دیگر نه.

مصرف زیاد نمک

نمک یکی از چاشنی‌های مورد علاقه انسان‌ها است. در فرهنگ خودمان نیز گفته می‌شود که غذا بدون نمک مزه ندارد و همین امر باعث می‌شود به مرور زمان ذائقه خیلی از افراد به سمت غذاهای با نمک بالا سوق داده شود که چنین غذاهایی را بپسندند و دریافت سدیم‌شان نیز به طبع افزایش می‌یابد. در بسیاری از افراد افزایش و دریافت سدیم فشار خون را افزایش می‌دهد، به این دلیل که باعث تجمع آب در بدن می‌شود و فشار و بار اضافی به قلب وارد می‌کند. پس دریافت سدیم بالا یعنی آمادگی برای ابتلا به پرفشاری خون. اگر شما فشار خون ۱۲ بر روی ۸ یا بالاتر دارید، احتمالاً پزشک‌تان رژیم کم سدیم را به شما توصیه کرده‌است. مصرف زیادی نمک موجب پوکی استخوان می‌شود.

نمک در طب سنتی

در منابع طب سنتی «نمک» (نمک طعام طبیعی) از جایگاه ویژه‌ای در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مختلف و درمان برخوردار است و البته در منابع روایی نیز احادیث زیادی درباره نمک وارد شده که در ادامه به برخی از این احادیث اشاره شده است: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خداوند عزّوجلّ به موسى‌بن عمران وحى فرستاد که غذا را با نمک آغاز کن و با نمک پایان ده» (دانش‌نامه احادیث پزشکی، جلد1، صفحه330). همچنین درباره شروع غذا با نمک از امام رضا(ع) نقل شده است که مردى در خراسان خدمت امام رضا علیه السلام رسید، غذایى براى آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود، آن حضرت آغاز غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت‌: قربانت گردم ، شما به ماها امر کردید با نمک شروع کنیم‌! آن حضرت فرمودند: «این مثل آن است‌، به‌درستى که سرکه ذهن را قوى و عقل را زیاد مى‌کند». امام رضا‌(ع) درباره خواص نمک به‌نقل از پدران گرامی خویش از رسول اکرم(ص) خطاب به امیر‌المؤمنین(ع) می‌فرماید: عَلَیکَ بِالمِلحِ؛ فَإِنَّهُ شِفاءٌ مِن سَبعینَ داءً؛ أدناهَا الجُذامُ، وَالبَرَصُ، وَالجُنونُٰ؛ بر تو باد نمک، چرا که در آن‌، شفاى 70 درد است که کمترین آنها جذام‌، پیسى و دیوانگى است‌ (صحیفه الإمام الرضا علیه‏ السلام صفحه249، حدیث165).

فواید مصرف نمک

«دکتر تومانیانس» در این کتاب فواید مصرف نمک پیش از غذا را این‌گونه بیان کرده است: 1. بنابر یافته‌های علوم پزشکی، دهان محل تجمع انواع میکروبها است که بر اثر استعمال نمک پیش از غذا، آنها برطرف می‌شوند. 2. آب دهان (بزاق) از چشمه‌هایی به‌نام غدد بزاقی جاری می‌شوند که هرچه با غذا مخلوط شوند، غذا زودتر از گلو پایین می‌رود و زودتر هضم می‌شود؛ ورود نمک در دهان، غده‌های اطراف دهان را تحریک می‌کند و به ترشح آنها سرعت می‌بخشد، از این رو، غذا را زودتر هضم می‌کند و برای فرو بردن حاضر می‌سازد. 3. زمانی که نمک وارد معده خالی از غذا می‌شود، غده معده را تحریک می‌کند و ترشحات زیادتری به وجود می‌آورد؛ پس «اسفیورت» نمک سبب زود فرو بردن و زود هضم شدن غذا می‌شود. 4. از آنجا که نمک پیش از غذا تحریک‌کننده غده‌های هاضمه است، بر اثر تحریک آنها، انسان میل به غذا خوردن می‌یابد بنابراین، نمک سبب زیاد شدن اشتها می‌شود. 5. چنانچه مواد شیمیایی، بیش از اندازه معمول در معده ترشح شود، موجب سوء‌هاضمه می‌شود و نمک پیش از غذا، به‌دلیل دارا بودن اثر اسیدی، آن را خنثی و بی‌اثر و سوء‌هاضمه را برطرف می‌کند. 6. در بدن و خون و ساختمان جسم مقدار معینی نمک وجود دارد که اگر این مقدار کاهش یابد، موجب امراض مختلفی در اعضاء بدن می‌شود اما وقتی نمک پیش از غذا وارد معده شود، مقدار مورد نیاز را برای کمبود خود نگه می‌دارد و در حقیقت، مقدار از دست رفته را جبران می‌‌کند. 7. بدن انسان به‌منظور برطرف کردن نمک، به آب نیاز دارد و استعمال نمک، پیش از غذا و نوشیدن آب، سبب افزایش «ادرار» و شست‌وشوی کلیه و مثانه با آب نمک می‌شود. 8. بر اثر نمک خوردن، مقداری از آب بدن از روزنه‌های پوست بیرون می‌آید و به این ترتیب، سوراخ‌های تنفسی پوستی، پاک و پاکیزه می‌شوند. 9. خوردن نمک پس از صرف غذا نیز، غدد بزاقی را تحریک می‌کند و باعث زیاد شدن آب دهان می‌شود بنابراین، انسان ناگزیر به فرو بردن یا بیرون کردن آن از دهان می‌شود که در هر دو صورت، چربی یا غذای باقی‌مانده در دهان و بین دندان به‌همراه آب دهان برطرف می‌شود. 10. اگر انسان غذایی بخورد که نمک آن کم باشد یا در معده ترشحات مواد نمکی نباشد، غذا دیرتر هضم می‌شود و این، سبب بروز سوء هاضمه می‌شود؛ خوردن نمک، پیش از غذا، این آسیب را برطرف می‌کند.

نمک چیست

در واقع نمک یک ماده‌ی معدنی متشکل از سدیم کلرید (NaCl) است. در حالت طبیعی‌اش سنگ نمک و یا هالیت نام دارد. نمک برای تغذیه‌ی تمام پستانداران، به ویژه انسان، به شدت مهم است. ید (یک عنصر ثانویه که معمولا در نمک خوراکی یافت می‌شود) یک ریز مغذی مهم برای انسان‌ها است و کمبود آن باعث به وجود آمدن مشکلات بیشمار هورمونی می‌شود.به همین دلیل، از پیش از دوران باستان بسیار مورد استفاده قرار گرفت. اولین شواهد استخراج نمک (با جوشاندن آب چشمه) از رومانی به دست آمده است، و هم چنین شواهدی از کارهای نمکی در همان زمان در چین هم وجود دارد. نمک به شدت برای چینی‌ها، عرب‌‌ها، رومیان و یونانیان باارزش بود. در واقع برخی اوقات حقوق سربازان رومی با نمک پرداخته می‌شد. در کشورهای ساحلی، منبع با جوشاندن آب اقیانوس قابل دسترس بود، اما در کشورهای قاره‌ای منبع مورد مناقشه‌ای بود. ممکن است باورتان نشود، اما جنگ‌هایی هم حتی بر سر نمک سرمی‌گرفتند.

منبع عمده‌ی نمک

امروزه منبع عمده‌ی نمک آب دریا است؛ در واقع آب دریا یک منبع نامتناهی نمک است. دو روش اصلی برای استخراج نمک وجود دارد، یکی از آب دریا و دیگری از اعماق زمین. راه‌های اصلی به دست آوردن نمک به شرح زیرند: استخراج محلول: در استخراج محلول روی منابع نمک چاه کنده شده و آب تازه به آنها تزریق می‌شود تا نمک را در خود حل کند. سپس نمک محلول به بیرون کشیده می‌شود و برای تبخیر به کارخانه‌های مخصوص منتقل می‌شود؛ اکثر نمک مصرفی ما از این طریق به دست می‌آید. تبخیر خورشیدی: این روش ساده‌تر و سنتی‌تر به دست آوردن نمک است. کافی است که وظیفه‌ی تبخیر را به عهده‌ی خورشید و باد بگذارید و از نمک باقی مانده استفاده کنید. اما از این روش سالی یکبار که نمک به غلظت خاصی برسد و در آب و هواهای به خصوص (دمای بالا و بارش کم، مانند مناطق مدیترانه‌ای) استفاده می‌شود. استخراج عمیق محوری: نمک را مانند هر ماده‌ی معدنی دیگر از معدن استخراج می‌کنند. معدن‌های نمک در زیر لایه‌های قدیمی کف دریا وجود دارد و می‌توان آن را استخراج و پردازش کرد. روش دستی: در برخی نواحی به قدری در کف دریا و یا دریاچه نمک وجود دارد که می‌توان آن را به صورت دستی استخراج کرد.

بهترین راه تنظیم مصرف نمک

برای اینکه در روز بیشتر از ۲۳۰۰ میلی گرم سدیم مصرف نکنیم، حدود ۸۰۰ میلی گرم سدیم در هر وعده غذایی مصرف نمایید و از خوردن خوراکی هایی که مملو از نمک هستند مانند چوب شور و چیپس پرهیز نمایید.برچسب های روی مواد غذایی را بخوانید تا بتوانید تخمین درستی از نمک مصرفی داشته باشید. غذاهای گروه کم سدیم حاوی کمتر از ۱۴۰ میلی گرم سدیم در هر وعده هستند، غذاهای گروه متوسط حاوی کمتر از ۴۰۰ میلی گرم سدیم در هر وعده است و غذاهای پر سدیم حاوی بیشتر از ۴۰۰ میلی گرم سدیم در هر وعده است. عادت های غذایی خود را تغییر دهید و خود را به غذاهای گروه کم سدیم و گروه با سدیم متوسط عادت دهید، سعی کنید مصرف خوراکی های با سدیم بالا را محدود کنید. به جای خوردن غذاهای فرآوری شده و کنسروی، غذاهای تازه مصرف کنید. درست کردن غذا در خانه راه بسیار مناسبی برای کنترل نمک مصرفی است. ( با این کار دقیقا میزان نمک موجود در ظرف غذایتان را می دانید. ) انتخاب گروه غذاهای با سدیم پایین راه بسیار خوبی برای شروع به قطع نمک خوردن است. برای تغییر ذائقه خود از ادویه های بدون نمک استفاده نمایید. همچنین می توانید نمکدان ها را خالی کرده یا جایگزین دیگری داخلش بریزید..

میزان مصرف نمک

چه مقدار نمک بخوریم؟ در حال حاضر مصرف نمک که بویژه در غذاهای آماده به میزان زیاد مورد استفاده قرار می گیرد در کشور ما بالا است. طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، حداکثر مقدار مصرف روزانه نمک پنج گرم است. این درحالیست که میزان مصرف نمک در کشور 2 تا 3 برابر این مقدار برآورد شده است. نمک دریافتی شامل نمک نمکدان، نمک موجود در مواد غذایی و نمک اضافه شده به غذا در زمان طبخ است.

عوارض مصرف نمک

مصرف زیاد نمک یا غذاهای شور چه عوارضی را به دنبال دارد؟ در صورتی که نمک به مقدار مناسب مصرف شود و کلیه ها هم سالم بوده و عملکرد خوبی داشته باشند نمک مورد نیاز بدن تامین می شود، اما در صورت تداوم مصرف زیاد نمک و مواد شور و یا اختلال در کارکرد کلیه ها یا یکی از سیستم های مربوط به دفع،نمک اضافی موجب تجمع آب در بدن شده و ایجاد ورم در تمام و یا قسمت هایی از بدن می شود. مصرف زیاد نمک و غذاهای شور از عوامل موثر بر افزایش فشار خون و بروز بیماری های قلبی – عروقی به ویژه در افرادی که سابقه این بیماری ها را در خود یا خانواده دارند، می شود. طبق تحقیقات مشخص شده است که دریافت زیاد نمک علاوه بر افزایش فشار خون، اثرات مضر دیگری نظیر سکته قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم و … نیز بر سلامت دارند.

نمک و سکته قلبی

مقدار مصرف نمک با میزان شیوع سکته قلبی در جامعه مرتبط است. علاوه بر اینکه نمک باعث افزایش فشار خون می شود، به نظر می رسد به طور مستقیم و بدون اینکه اثری بر فشار خون داشته باشد، باعث سکته قلبی نیز می شود.