تعریف، علائم، علل و درمان اختلال دوقطبی
بهترین راه برای پوشاندن و پنهان کردن چین و چروک های عمیق
بهترین راه برای پوشاندن و پنهان کردن چین و چروک های عمیق با بالا رفتن سن، پوست ما حالت ارتجاعی خود را از دست می دهد که منجر به چین و چروک …
دیزل ژنراتور چیست و انواع ژنراتور
دیزل ژنراتور چیست و انواع ژنراتور دیزل ژنراتور برای تولید انرژی الکتریکی با استفاده از موتور دیزلی همراه با ژنراتور الکتریکی کاربرد زیادی دارد. فروش ژنراتور می تواند به عنوان منبع تغذیه …
آشنایی با نرم افزار CRM و کاربرد آن در کسب و کار
آشنایی با نرم افزار CRM و کاربرد آن در کسب و کار در این مقاله قصد داریم پیش از هر چیزی پاسخ سوال CRM چیست ؟ را مورد ارزیابی قرار دهیم و سپس …
تعریف، علائم، علل و درمان اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی چیست؟
به وضعیت مزمن و مکرری که شامل نوسان روحیه بین شیدایی و افسردگی است، اختلال دوقطبی یا شیدایی-افسردگی میگویند. افسردگی با اختلاف فراگیرترین ویژگی این اختلال است. مرحلهی شیدایی معمولا شامل ترکیبی از کجخلقی، خشم و افسردگی با یا بدون سرخوشی است. اگر سرخوشی در فرد وجود داشته باشد، در قالب انرژی و اعتماد به نفس غیرعادی، ولخرجی یا بیبندوباری اخلاقی و غیره ظاهر میشود.
در اغلب موارد، این اختلال از اوایل بزرگسالی آغاز میشود اما ممکن است در کودکان و نوجوانان نیز رخ دهد. تشخیص اشتباه درمورد آن شایع است و معمولا با اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، شیزوفرنی یا اختلال شخصیت مرزی اشتباه گرفته میشود. احتمالا عوامل بیولوژیکی باعث میشود یعضی از افراد دربرابر این اختلال آسیبپذیرتر باشند و دچار کمبود خواب شوند که منجر به تحریک دورهی شیدایی میشود.
اختلال دوقطبی دو نوع اصلی دارد: نوع 1 و 2. ممکن است دوقطبی نوع 1 همراه با افسردگی عمده باشد یا نباشد ولی دوقطبی نوع 2 حتما همراه با افسردگی است. افراد دچار اختلال دوقطبی نوع 1 حداقل یک دوره شیدایی را تجربه کردهاند که ممکن است بسیار شدید و به مراقبت بالینی نیاز داشته باشد. افراد دچار اختلال دوقطبی نوع 2 معمولا یک دوره افسردگی عمده را تجربه میکنند که دست کم بهمدت دو هفته همراه با هیپومانیا (شیدایی خفیف که معمولا به بستری شدن نیاز ندارد) رخ میدهد.
نشانههای اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی با شیدایی تعریف میشود. ممکن است فرد ابتدا دچار شیدایی شود و بعد یک دوره افسردگی را تجربه کند یا بعد از چند دوره افسردگی طی گذشت چند سال فرد دچار شیدایی شود. گاهی تغییر بین شیدایی و افسردگی بهصورت ناگهانی رخ میدهد و روحیه بسیار سریع در نوسان است. اما با اینکه اپیزود شیدایی اختلال دوقطبی را از افسردگی متمایز میکند، ممکن است فرد زمان بیشتری در حالت افسردگی به سر ببرد تا حالت شیدایی یا هیپومانیا.
گاهی هیپومانیا گمراهکننده است زیرا اغلب با غلیان انرژی ظاهر میشود که احساس خوبی به فرد میدهد و حتی باعث افزایش خلاقیت و سودمندی او میشود. درنتیجه، ممکن است فردی که آن را تجربه میکند از قبول اینکه مشکل وجود دارد سرباز زند. علائم شیدایی بسیار متنوع است اما ازجمله ویژگیهای آن میتوان به افزایش انرژی، فعالیت و بیقراری، سرخوشی و خوشبینی بیازحد، کجخلقی شدید، هجوم افکار، پرحرفی یا پریدن فکر از یک ایده به ایدهی دیگر، حواسپرتی و عدم تمرکز، کاهش نیاز به خواب، باور غیرعادی به توانایی و افکار خود، قضاوت نادرست، بیپروایی مانند ولخرجی و رانندگی با سرعت بالا یا افزایش میل جنسی و اقدامات خطرناک جنسی، رفتار تحریکآمیز، آزاردهنده یا پرخاشگرانه و انکار مشکل اشاره کرد.
مدت زمان سرخوشی و بسامد تغییر آن به حالت افسرده از فردی به فرد دیگر متغیر است. نوسانات متناوب، که تندچرخشی نامیده میشود، طبیعی است و به تجربهی دست کم چهار اپیزود در هر سال اطلاق میشود.
درست همانطور که علائم شیدایی متنوع است، درجه و مدت زمان علائم افسردگی در اختلال دوقطبی نیز متفاوت است. ازجمله ویژگیهای متداول آن میتوان به تداوم احساس اندوه، اضطراب یا پوچی، احساس ناامیدی یا بدبینی، احساس گناه، بیارزش بودن یا درماندگی، از دست دادن میل و رغبت نسبت به فعالیتهایی که زمانی برای فرد لذتبخش بود (مثل سکس)، کاهش انرژی و احساس خستگی مفرط یا «کندی»، اختلال در تمرکز، یادآوری یا تصمیمگیری، بیقراری یا کجخلقی، پرخوابی یا نخوابیدن و پریدن از خواب، تغییر اشتها و کاهش یا افزایش بیرویهی وزن، درد مزمن یا سایر علائم شدید فیزیکی که در اثر بیماری یا آسیب رخ نداده و فکر به مرگ یا خودکشی یا اقدام برای خودکشی اشاره کرد.
در اغلب موارد، علائم افسردگی و شیدایی توامان رخ میدهد. علائم ترکیبی شامل پریشانی، اختلال در خواب، تغییر قابل توجه در اشتها، روانپریشی و فکر به خودکشی است. در این زمان، فرد در عین افسردگی انرژی زیادی در خود احساس میکند.
علت بروز اختلال دوقطبی چیست؟
عوامل ژنتیکی و محیطی باعث آسیبپذیر بودن فرد در برابر اختلال دوقطبی میشود. درنتیجه، علت بروز آن از فردی به فرد دیگر متغیر است. اگرچه ممکن است این اختلال در خانواده وجود داشته باشد، هیچکس ژن خاصی پیدا نکرده که خطر ابتلا به این اختلال را بالا میبرد. برخی شواهد نشان میدهد بالا بودن سن والدین هنگام تشکیل نطفه میتواند احتمال جهش ژنتیکی جدید را افزایش دهد که علت آسیبپذیر بودن فرد در برابر این اختلال واقع میشود. عکسبرداریها حاکی از این است که شاید ساختار و عملکرد قسمتهای خاصی از مغز در افراد دچار این اختلال متفاوت باشد اما قطعیتی در این موضوع وجود ندارد.
گفته میشود اتفاقات زندگی مانند انواع آسیبهای کودکی، درست مانند سایر اختلالات، در اختلال دوقطبی نیز نقش ایفا میکنند. محققان میدانند بهمحض بروز اختلال دوقطبی، اتفاقات زندگی باعث تسریع عود آن میشود. مشکلات بین فردی و خشونت ازجمله شایعترین حوادثی است که باعث تحریک این اختلال میشود.
درمان اختلال دوقطبی چیست؟
ازآنجاییکه اختلال دوقطبی مکرر است، به درمان بلندمدت نیاز داریم. معمولا برای پیشگیری از نوسانات روحی از داروهای تثبیتکنندهی خلق و خو استفاده میشود. شاید از بین داروهای تثبیتکنندهی خلق و خو، لیتیم از همه شناختهشدهتر باشد اما داروهای جدید مانند لاموتریژین عوارض کمتری دارند و در عین حال نیاز به داروهای ضد افسردگی را برطرف میکنند. اگر تنها از داروهای ضد افسردگی استفاده شود، بروز شیدایی و نوسان خلق و خو تشدید خواهد شد. برای کنترل تمام علائم به داروهای دیگر، چه کوتاهمدت چه بلندمدت، نیاز است.
شواهد نشان میدهد رویکردهای تغذیه نیز دارای ارزش درمانی است. براساس تحقیقات، اسید چرب امگا-3 به کاهش تعداد یا دوز داروهای مورد نیاز کمک میکند. اسید چرب امگا-3 در عملکرد تمام سلولهای مغز موثرند و در ساختار غشای سلولی مغز وجود دارند.
مشکلات شغلی و عاطفی هم علت بروز اختلال دوقطبی است و هم روی آن تاثیر میگذارد بنابراین، رواندرمانی بسیار مهم است. تحقیقات نشان میدهد استفاده از این روش درمان در کاهش تعداد اپیزودهای روحی موثر است. بهعلاوه، رواندرمانی از نظر آموزش مهارتهای خودکنترلی ارزشمند است که باعث میشود فرد اجازه ندهد بالا و پایینهای عادی روزانه منجر به تحریک اپیزود کامل روحی شود.
یکی از بهترین راه ها برای درمان اختلالات روانشناسی، مشاوره آنلاین با روانشناسان و روانپزشکان است.
اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان
اکثر افراد دچار اختلال دوقطبی از اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی به این وضعیت مبتلا میشوند اما ممکن است علائم در کودکی، از 6 سالگی، ظاهر شود. علائم کودکان و نوجوانان شبیه به بزرگسالان است و شامل نوسانات خلقی میشود. در بعضی از موارد، کودکان علائم کجخلقی از خود نشان میدهند.
کودکان دچار اختلال دوقطبی دستخوش تغییرات شدید در روحیه و رفتار میشوند: حین دورهی شیدایی بهصورت غیرعادی احساس شادی و انرژی میکنند و در دورهی افسردگی بسیار غمگین و کمفعالیت میشوند. این علائم اغلب آنقدر شدید است که در فعالیت کودک در مدرسه و روابط فردی او اختلال ایجاد میکند و منجر به رفتارهای خودمخرب میشود.
درمان اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان شامل مصرف دارو و خانواده درمانی است.