افسردگی فصلی

توضیحاتی در مورد افسردگی فصلی

افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder) نوعی اختلال در خلق‌وخوی فرد است که تقریبا شبیه همان افسردگی (depression) است، با این تفاوت که افسردگی فصلی تنها در برخی فصول سال رخ می‌دهد و با تغییر فصل برطرف می‌شود. این نوع افسردگی به‌طور معمول در اواخر پاییز و اوایل زمستان شروع می‌شود و با فرا رسیدن فصل بهار و تابستان از بین می‌رود. البته افسردگی فصلی در ماه‌های تابستانی نیز ممکن است رخ بدهد، اما شیوع آن کمتر از ماه‌های زمستانی است.

افسردگی فصلی چیست

این نوع افسردگی معمولا به‌عنوان اختلالی جداگانه از انواع دیگر افسردگی در نظر گرفته نمی‌شود. افسردگی فصلی، مدلی از افسردگی است که در فصول خاصی عود می‌کند و در واقع الگویی تکرارشونده را نمایش می‌دهد. برای تشخیص افسردگی فصلی، افراد باید حداقل به مدت ۲ سال نشانه‌های کامل افسردگی غیرفصلی را در فصل‌های خاصی (زمستان یا تابستان) در خود مشاهده کنند، به‌طوری که این نشانه‌ها فقط در آن فصول تکرار شوند.

علائم افسردگی

احساس ناراحتی و بی‌حوصلگی می‌کنند؛ احساس می‌کنند ناامید یا بی‌ارزش هستند؛ انرژی جسمانی‌شان کاهش می‌یابد؛ علاقه و اشتیاق‌شان را نسبت به فعالیت‌هایی که قبلا مورد علاقه‌شان بوده است، از دست می‌دهند؛ خواب راحت ندارند؛ اشتها و وزن بدن‌‌شان دستخوش تغییرات می‌شود؛ احساس تنبلی یا آشفتگی می‌کنند؛ به‌سختی می‌توانند روی چیزی تمرکز کنند؛ به‌طور مکرر به مرگ یا خودکشی فکر می‌کنند.

علائم افسردگی فصلی زمستان

اگر نشانه‌های افسردگی فصلی را با افسردگی غیرفصلی مقایسه کنید، می‌بینید که تقریبا همان نشانه‌ها در هر دو وجود دارند. افرادی که در ماه‌های زمستانی دچار افسردگی می‌شوند، اغلب نشانه‌های زیر را دارند: کاهش انرژی بدن؛ زیاد خوابیدن؛ پرخوری؛ افزایش وزن؛ اشتیاق شدید به مصرف کربوهیدرات (ماکارونی، ذرت، نوشابه و نظایر آنها)؛ کناره‌گیری از اجتماع.

افسردگی فصلی تابستان

کاهش اشتها که با کاهش وزن همراه است؛ بی‌خوابی؛ آشفتگی؛ بی‌قراری؛ اضطراب و پریشانی؛ رفتار خشونت‌آمیز.

عوامل خطرزا در افسردگی فصلی

جنسیت: زنان چهار برابر بیشتر از مردان دچار افسردگی فصلی می‌شوند. عوامل جغرافیایی: افرادی که در فاصله‌ی دورتری از خط استوا زندگی می‌کنند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی فصلی هستند. به‌عنوان مثال، تعداد مبتلایان به افسردگی فصلی در فلوریدا نسبت به انگلستان یا آلاسکا ۱ به ۹ است. سابقه‌ی خانوادگی: افرادی که در خانواده‌شان سابقه‌ی ابتلا به هر نوع افسردگی وجود دارد، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی فصلی قرار دارند. داشتن افسردگی یا اختلال دوقطبی: کسانی که به افسردگی یا اختلال دوقطبی مبتلا هستند، به‌راحتی در معرض افسردگی فصلی نیز قرار می‌گیرند. در این حالت، علائم افسردگی در فصول خاصی تشدید می‌شود. سن و سال: احتمال ابتلا به افسردگی فصلی در جوانان نسبت به سالمندان بیشتر است. این اختلال حتی در کودکان و نوجوانان نیز گزارش شده است.

افسردگی فصلی پاییز

فصل پاییز را همگان به نام فصل هزار رنگ می‌شناسند، اما همین فصل رنگارنگ به دلیل کوتاهی روز و بلندی شب فصلی افسرده قلمداد می‌شود و در عوض فصل بهار به عنوان فصل طراوت و شکوفایی در اذهان همگان نقش بسته است. هر یک از روزهای سال از اهمیت و ویژگی‌های خاصی برخوردار است اما پدیده‌ای به نام سندروم افسردگی فصلی موجب بروز اختلالاتی در برخی افراد می‌شود. افسـردگی فصـلی معمولا با نام اختلال عاطفی فصلی (SAD) شنـاخـته می‌شود و نوعی افسردگی است که هر سال در یک زمان معین در فرد بروز می‌کند. معمولا از پاییز و زمسـتان شـروع شـده و در بـهار یـا اوایل تابستان پایان می‌یابد. ایـن بـیماری خیلی جدی‌تر از سندروم کم اهمیت «بـی حوصلگی زمستان» است.

پیشگیری از افسردگی فصلی

اگر احساس می‌کنید دارای برخی علائم این بیماری هستید، به پزشک متخصص مراجعه کرده و مورد آزمایش قرار بگیرید. اگر تشخیص داده شد که شما مبتلا به این نوع افسردگی هستید، می‌توانید از نکات زیر استفاده و کاری کنید که این بیماری مجدد در شما بروز نکند: سعی کنید تا آنجا که می‌توانید در طول روز، وقت خود را در بیرون از خانه ‌صرف کنید. حتی اگر آسمان ابری است باز هم این کار را انجام دهید؛ چراکه نور خورشید باز هم در آسمان وجود دارد و می‌توانید از فواید آن بهره‌مند شوید. یک رژیم غذایی متعادل، سرشار از ویتامین و مواد معدنی استفاده کنید. این کار انرژی بیشتری به شما می‌دهد و همچنین تمایل شما به غذاهای شیرین و نشاسته‌دار را کاهش می‌دهد. سعی کنید حداقل سه روز در هفته به مدت 30‌دقیقه ورزش کنید. در صورت نیاز: در ماه‌های زمستان با یک‌مشاور در ارتباط باشید. در فعالیت‌های گروهی شرکت کرده و ارتباط خود را با جمع قطع نکنید. در طول زمستان، این امر کمک چشمگیری به شما می‌کند.

افسردگی فصلی و پرتو درمانی

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد پرتو درمانی تا حد زیادی می‌تواند در درمان بیماری موثر واقع شود. گاهی اوقات داروهای ضد‌افسردگی نیز ـ هم در کنار پرتو درمانی و هم به تنهایی ـ مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین گذراندن روز، در زیر نور خورشید نیز می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند. باید سعی شود به‌طور کلی میزان قرار گرفتن بیمار در معرض نور خورشید چه در خانه و چه در محل کار افزایش پیدا کند.

افسردگی فصلی و مسافرت

تجربه افسرده‌های شمال اروپا ثابت کرده است یک مهاجرت کوتاه‌مدت هدفمند به یک شهر یا کشور جنوبی‌تر، حال افسرده‌های زمستانی را بهتر می‌کند. شما هم می‌توانید از تنوع جغرافیایی کشورمان استفاده کنید و یک سفر زمستانی به جنوب کشور را در برنامه‌هایتان بگذارید.

دلایل و علل افسردگی فصلی

هنوز دلایل دقیق و قطعی افسردگی فصلی مشخص نیست، اما بعضی از دانشمندان تصور می‌کنند که هورمون‌های به خصوصی در زمان‌های معین و مشابهی در هر سال، در مغز تأثیر می گذارند. متخصصین معتقدند که اختلال خلقی فصلی، احتملا به دلیل اینچنین تغییرات هورمونی می‌باشد. یک نظریه این است که نور کمتر خورشید در فصل پاییز و زمستان باعث می‌شود تا مغز سروتونین کمتری تولید کند، سروتونین ماده‌ای شیمیایی است که به مغز مربوط می‌شود و حالات و احساسات انسان را کنترل و تنظیم می‌کند. زمانی که سلول‌های عصبی مغز که وظیفه ی تنظیم حالات انسان را دارند، به درستی کار نکنند، نتیجه می‌تواند احساس افسردگی به همراه نشانه ی خستگی و اضافه وزن باشد. افسردگی فصلی معمولاً از دوران جوانی شروع می‌شود و در بین زنان نسبت به مردان شایع تر است. بعضی از افرادی که دچار این اختلال هستند، نشانه‌های کم و نه چندان شدیدی مثل زودرنجی را به همراه خواهند داشت، در حالی که ممکن است سایر افرادی که دچار این اختلال هستند با نشانه‌های بدتر و شدیدتری همراه شوند و در روابط و کارشان اختلال ایجاد شود. از آنجایی که نبود نور کافی در طول زمستان با اختلال خلقی فصلی مرتبط است، این اختلال در کشورهایی که در طول سال، نور خورشید زیادی دریافت می‌کنند، کمتر دیده می‌شود.

مقابله با افسردگی فصلی

براساس پژوهش ها انجام ورزش منظم می تواند تا 12 درصد از بروز افسردگی ناشی از تغییر فصل بکاهد، تمرین های ورزشی سبب افزایش ترشح ماده اندروفین و سایر مواد شیمیایی مفید در بدن می شوند که سبب ایجاد آرامش، کاهش احساسات منفی و مثبت اندیشی در افراد می شود. براساس آمار ها بیش از 300 میلیون نفر در سراسر جهان دچار مشکل افسردگی هستند و پژوهش های پزشکی نشان داده است که این آمار روندی افزایشی دارد. کارشناسان با مطالعه بر روی بیش از 30 هزار داوطلب و بررسی سبک زندگی، روحیه و میزان زمان اختصاص داده شده به ورزش توسط آنها دریافتند، افرادی که زمانی استاندارد صرف ورزش کردن می کنند کمتر از دیگران به افسردگی دچار می شوند.

افسردگی فصلی و استرس

براساس این پژوهش که در مجله آمریکایی روانپزشکی به چاپ رسیده است متخصصان به افرادی که دچار افسردگی فصلی یا شکست های عاطفی شده اند، استرس بیش از حد دارند و یا دچار شوک پس از حادثه یا از دست دادن عزیزان خود شده اند، توصیه می کنند هرروز بازه ای از زمان خود را به ورزش کردن اختصاص دهند تا افسردگی در آنها درمان و کنترل شود. افسردگی می تواند سبب بروز مشکلاتی از جمله چاقی، بی انگیزگی، لاغری و بی اشتهایی در برخی افراد، اخراج شدن از محل کار، بروز بیماری های قلبی عروقی، ابتلا به سرطان، دیابت، فشارخون، ریزش موی سر، خشونت، عصبانیت و حتی تمایل به انجام کارهایی، چون خودکشی شود.