مرزه

مرزه ,مرزه کوهی,مرزهای ایران,مرزه خشک,مرزه چیست,مرزه کوهی عکس,مرزه کوهی ویکی پدیا,مرزه کوهی چیست,مرزه کوهی در بارداری

توضیحاتی در مورد مرزه

مرزه یکی از سبزی‌های معطر، خوش طعم و سرشار از مواد مغذی برای بدن بوده، از گیاهان دارویی مهم محسوب میشود. این سبزی از خانواده نعناییان بوده، در نواحی مختلف ایران به صورت پرورشی در سبزیکاری ها کاشته می شود و به طور خودرو در مناطق شمال، شمال غربی، غرب و قسمتهایی از مرکز و جنوب میروید. مرزه گیاهى است یکساله با شاخه هاى نازک به رنگ سبز مایل به کبود و یکی از قدیمیترین داروهای گیاهی ایرانیان است. در کتب طب سنتی با نامهای «مرزه»، «صعتر»، «ایشن»، «اوشن»، «اویشن شیرازی» و به عربی «تدع» و به ترکی «کلکلیک» نامیده می شود و متخصصان طب سنتی بر این عقیده بودند که سبزی مرزه ترکیبات ضد درد دارد و در درمان دردهای عصبی و کاهش چربی خون و کاهش وزن موثر است و از آن برای تسکین درد دندان استفاده میکردند. به طور کلی تمام سبزیهای معطر یا اسانس ‌دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و… در چهار خاصیت مشترک هستند: ضد نفخ، ضد درد، ضد اسپاسم و ضد میکروب. اما جدا از این خواص مشترک، هر کدا‌مشان ویژگی‌ های خاص خودشان را دارند. در این مطلب از سایت جسارت در مورد مرزه صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.

مرزه چیست

این گیاه ، گیاهی است یکساله از تیره نعناعیان دارای ساقه‌های متعدد و به رنگ مایل به قرمز است که به حالت وحشی در اروپای جنوبی و آسیا (از جمله ایران) به فراوانی می‌روید.

موارد مصرف مرزه

از این گیاه اسانسی حاصل می‌شود که به صورت مایعی بی‌رنگ یا مایل به زرد است. سرشاخه‌های آن بوی معطر و اثر نیرودهنده و تسهیل‌کننده عمل هضم و مقوی معده و مدر و بادشکن دارد. این گیاه در ایران جزو سبزی‌های خوراکی به صورت خام و پخته در اغذیه مصرف می‌شود. شربت گیاهی تیامین که در داروخانه‌های ایران موجود است حاوی اسانس آویشن، مرزه و رازیانه می‌باشد.

خواص مرزه

خاصیت آنتی اکسیدان خاصیت ضد قارچ و ضد عفونی تسکین درد گلو خاصیت بادشکن درمان دردهای عصبی درمان نرمی استخوان کاهش وزن کاهش چربی خون

مرزه در طب سنتی

این گیاه از نظر پزشکی و براساس طب سنتی دارای طبیعت نسبتا گرم و خشک است. برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از: از مهمترین خواص این گیاه خاصیت ضد میکروب و ضد عفونی آن میباشد. این گیاه برای معالجه اسهال بسیار موثر است، به این منظور 10 گرم از این گیاه را در یک لیتر آب جوش دم کرده، چند فنجان از آن میل شود. این گیاه ضد نفخ و اشتها آور است. به طور کلی برای جلوگیری از نفخ حبوبات و بقولات اگر با غذا این گیاه مصرف شود مانع نفخ می شود مصرف دم کرده این گیاه به همراه آب انجیر، برای برطرف نمودن سرفه و تنگی نفس مفید بوده، باعث درخشانی رنگ رخسار میگردد. از دیگر خواص این گیاه تقویت نیروی جنسی است. دم کرده این گیاه برای تسکین درد قلب مفید است. به منظور برطرف شدن درد دندان میتوان مقداری گیاه تازه را جوید. غرغره این گیاه ، باعث تسکین درد گلو شده و نشانه‌های برونشیت را کاهش می‌دهد. از خواص این گیاه ، خاصیت ضد ویروس تبخال، ضدانگل، خلط‌آور، محرک و تقویت ‌کننده معده است. این گیاه تعریق بدن را کنترل و به‌ عنوان گیاه ضد تشنگی برای افراد مبتلا به مرض قند تجویز می ‌شود. در طب سنتی از دم کرده شاخ و برگهای این گیاه به همراه همان میزان عناب، جهت تصفیه خون‌های غلیظ استفاده میشود. ریختن چند قطره اسانس این گیاه ، در گوش برای رفع سنگینی شنوایی گوش مفید است. یکی دیگر از مهمترین خواص این گیاه خاصیت ضد روماتیسمی آن بوده، مصرف آن درد مفاصل را تسکین میدهد. جوشانده این گیاه به صورت حمام و به صورت استعمال خارجی، برای تسکین دردهای روماتیسمی و عصبی و برای تقویت اطفال ضعیف و مبتلا به نرمی استخوان موثر است. مصرف این گیاه به دلیل دارا بودن انواع ویتامین‌ها بر سیستم اعصاب موثر بوده، در کاهش استرس مفید است. برگ این گیاه و شاخه‌های آن دارای ترکیبات شیمیایی با کیفیت بالا هستند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌باشند. این ترکیبات همچنین از بروز بیماری‌ها پیشگیری کرده و باعث افزایش سلامت کلی بدن می‌‌شود. علاوه بر این، فیبر موجود در این گیاه به کاهش LDL یا کلسترول بد خون کمک می‌کند، در حالیکه کلسترول خوب خون یا همان HDL را افزایش خواهد داد.

مرزه و ارزش غذایی آن

یکی از خواص این گیاه ، دارا بودن انواع مواد مغذی معدنی در آن است. این گیاه منبع بسیار عالی از مواد معدنی و ویتامین‌هاست که برای سلامت کلی بدن مفید و موثر است.برگ‌ها و شاخه‌های آن منبع بسیار غنی از پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم، منگنز، روی و سلنیم می‌باشد. پتاسیم موجود در این گیاه، یکی از مهم‌ترین ترکیبات سلولی است و به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می‌کند. منگنز نیز توسط بدن به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم‌های آنتی اکسیدان عمل می‌کند. آهن موجود در این سبزی به ویژه سبزی تازه، برای ساخت گلبول‌های قرمز خون ضروری است. این گیاه همچنین منبع غنی از ویتامین‌های مهمی همچون گروه B کمپلکس ، ویتامین A ، ویتامین C ، نیاسین، تیامین و پیرودوکسین است.

مضرات مرزه

این گیاه در برخی موارد عوارضی در ریه ایجاد می کند و در صورت بروز عوارض جانبی برای رفع آن بایستی کمی سرکه خورده شود.

گیاه شناسی مرزه

گیاه خوشبو و خوش طعم این گیاه یکی از گیاهان محبوبی است که به طور گسترده در غذاهای اروپایی و آمریکای شرقی به کار گرفته می‌شود. از لحاظ گیاه شناسی، این گیاه سالانه، متعلق به خانواده‌ی نعناع بوده و از لحاظ علمی نیز به عنوان Satureja hortensis شناخته شده است. این گیاه به شرایط آب و هوایی مختلف بسیار مقاوم است و برای رشد خود به نور خورشید نیازمند می‌باشد. ارتفاع این گیاه به طور تقریبی به ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر می‌رسد. این گیاه دارای برگ‌های نرم و سبز تیره‌ای است که گل‌های بنفش کوچک می‌دهد. مرزه‌ی زمستانی نیز دارای مشخصه‌ی رشد یکسانی با مرزه‌ی تابستانی است با اینحال این گیاه دارای ساقه‌های چوبی سختی است. معمولا گونه‌های وحشی مختلفی در مورد این گیاه وجود دارد. گیاهی به نام Satureja douglasii یکی از این گونه‌ها است که در نواحی آلاسکا و کالیفرنیا به عنوان دمنوش گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گیاه Satureja thymbra نیز یکی دیگر از گونه‌های وحشی است که در کشورهای خاور میانه و مدیترانه یافت می‌شود و از آن برای ساخت روغن گیاهی استفاده می‌شود.

سلامت کلی بدن با مرزه

برگ این گیاه و شاخه‌های آن دارای ترکیبات شیمیایی با کیفیت بالا هستند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی می‌باشند. این ترکیبات همچنین از بروز بیماری‌ها پیشگیری کرده و باعث افزایش سلامت کلی بدن می‌‌شود. علاوه بر این، فیبر موجود در این گیاه به کاهش LDL یا کلسترول بد خون کمک می‌کند ، در حالیکه کلسترول خوب خون یا همان HDL را افزایش خواهد داد.

کنترل ضربان قلب با مرزه

این گیاه منبع بسیار عالی از مواد معدنی و ویتامین‌هاست که برای سلامت کلی بدن مفید وموثر است.برگ‌ها و شاخه‌های آن منبع بسیار غنی از پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم، منگنز، روی و سلنیم می‌باشد. پتاسیم یکی از مهم‌ترین ترکیبات سلولی است و به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می‌کند. منگنز نیز توسط بدن به عنوان یک کوفاکتور برای آنزیم‌های آنتی اکسیدان عمل می‌کند. آهن برای ساخت گلبول‌های قرمز خون ضروری است.

نگهداری مرزه

هر دو شکل تازه و خشک شده‌ی این گیاه در فروشگاه‌ها یافت می‌شود. برگ‌های تازه و شاخه‌های آن برای پخت و پز در طول فصل‌های مختلف سال مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید برای خشک کردن این گیاه، برگ‌ها و شاخه‌های آن را روی یک سطح تمیز پهن کنید و در دمای اتاق قرار دهید. برگ‌های خشک شده باید از ساقه جدا شود و سپس در یک شیشه‌ی تمیز و بدون هوا و در هوای خنک، تاریک و خشک نگه‌داری گردد

کاربرد های مرزه

این گیاه حاوی روغن‌های ضروری است است که خاصیت آنتی باکتریایی و ضد قارچی دارند. همانند آویشن، این گیاه نیز برای غرغره کردن گلو مورد استفاده قرار می‌گیرد. اینکار باعث تسکین درد گلو شده و نشانه‌های برونشیت را کاهش می‌دهد. اجزای تشکیل‌دهنده این گیاه ، به خصوص شاخه گل، دارای خاصیت ضد عفونی ، ضد نفخ ، خلط ‌آور و ضد روماتیسمی ( درد مفاصل را تسکین می دهد ) است.

مصرف مرزه در آشپزی

برگ این گیاه ، به صورت خشک و یا تازه، می‌تواند در آشپزی مورد استفاده قرار گیرد. بخش‌های مختلف آن دارای طعم بسیار خوب و بی نظیری هستند. این گیاه را می‌توان با گیاهان دیگر ترکیب کرد. برای اینکه طعم و بوی این گیاه به صورت دست نخورده باقی بماند، می‌توانید در مراحل آخر پخت آن را به غذای خود اضافه کنید. زمان پخت طولانی ممکن است باعث تبخیر روغن‌های ضروری آن شود. برگ مرزه تازه به عنوان چاشنی در سالادها و غذاها استفاده می‌شود. دم‌کرده گیاه مرزه به عنوان یک نوشیدنی سالم شناخته شده است. این گیاه برای آماده سازی سوپ‌های فصلی و سس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، می‌توان مرزه را برای طعم‌دار کردن گوشت، مرغ و ماهی مورد استفاده قرار داد.

مرزه خشک

مرزه خشک با نام علمی Satureja montana در طب سنتی گرم و خشک است. مرزه سبزی ای است که در غذاهای ایرانی کاربرد دارد. دارای خواص بسیاری است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود. مرزه یک گیاه پایا از خانواده نعناع است. بومی مناطق معتدل جنوب اروپا و خاورمیانه می باشد. این گیاه تا ارتفاع ۴۱ سانتی متر رشد می کند. برگهای آن معکوس، بیضی شکل هستند و ۱ تا ۲ سانتی متر طول و ۵ میلی متر پهنا دارند. گلهای مرزه سفید می باشند.

گیاه مرزه

رشد و پرورش این گیاه آسان بوده و به شش ساعت آفتاب روزانه نیاز دارد. همچنین خاکی که در آن کِشت می شود باید به خوبی زهکشی شده باشد. پشت این گیاه را قطع نکنید، همه این ساقه هایی که مرده به نظر می رسند دوباره برگ خواهند داد. مرزه گیاهی بادوام بوده و میزان خوشه بندی آن کم است. مرزه به مدت صدها سال است که پرورش داده شده و مصرف می گردد. دارای عطر و طعم تند قوی است. این سبزی برای غذاهای حاوی قارچ، یا سُس سفید و سالادهای سیب زمینی به خوبی مناسب است. مقدار کمی از این سبزی به خوبی برای چاشنی سالاد کافی است. وقتی که خُرد می شود دارای عطر بسیار مطبوعی است.

مرزه بومی کجاست

مرزه بومی نواحی مدیترانه است. نام علمی مرزه Satureia hortensis L. است که متعلق به تیره نعناعیان یا Labiatae می‌باشد. گیاهی است یک‌ساله که برگ‌های آن دارای طعم بسیار قوی می‌باشد. در ایران آن را به صورت تازه به مصرف می‌رسانند و عده‌ای آن را به صورت سبزی خوردن استفاده می‌کنند. گاهی برگ‌های آن را خشک می‌کنند و همراه دیگر سبزی‌ها در تهیه غذا و یا به صورت چاشنی مصرف می‌نمایند. در خارج از ایران آن را خشک کرده، چون دارای اسانس بسیار قوی است. از آن استفاده گوناگونی می‌کنند. همچنین از آن برای معطر کردن چای و صابون استفاده به عمل می‌آید.

مرزه کوهی چیست

مرزه کوهی نام انگلیسی: Montain savory نام علمی: Satureia montana L. خانواده: Lamiaceae گیاه شناسی گیاهی به ارتفاع 15 تا 40 سانتی متر و بر خلاف مرزه معمولی، دارای ساقه های متعددی است که عموما از یک تنه چوبی منشا می گیرند و به همین علت به نام متفاوت یعنی مرزه کوهستانی موسوم شده است. ساقه های راست آن، حالت پر پشت و فشرده بهم دارند. برگ های آن چرمی، براق، باریک و درازتر از فاصله هر دو میان گره اند. سطح برگ های آن در هر دو قسمت پهنک، فاقد تار است که خود مجموعا شناسایی آن را با اختلافات ظاهری که با مرزه دارد، آسان می سازد. گل های آن دارای جام سفید رنگ، منقوش به لکه های گلی یا گلی کم رنگ اند. پراکنش در منطقه مدیترانه پراکندگی دارد مانند آنکه در جنوب فرانسه، به حالت خودرو، در مناطق کم ارتفاع و در لای تخته سنگ های واقع در شیب دامنه ها می روید. در اسپانیا، ایتالیا، یوگسلاوی، یونان، بلغارستان و در سواحل شمالی دریای سیاه پراکندگی دارد. ترکیبات شیمیایی و خواص درمانی اعضای مختلف گیاه مانند انواع دیگر تیره نعناع، دارای اسانسی است که مقدار درصد آن در تمام دوران رویش گیاه، به حالت کم باقی می ماند. این اسانس از تری ترپن ها، اسید فنل ها و فلاونوئید ها تشکیل می یابد. حداکثر مقدار این اسانس معادل 15/0 (پانزده صدم) درصد قبل از زمان گل دادن است. ماده اصلی اسانس، کارواکرول می باشد که حدود 50 درصد کلی آن را تشکیل می دهد و بقیه شامل مواد دیگر، هیدروکربور های ترپنی، گلما ترپینن، پارا سیمن از الکل های ترپنی، لینالول، ترپینئول و غیره است. از بین مواد ازت دار، کولین Choline را می توان نام برد. اختصاصات درمانی این گیاه مربوط به اسانس آن و مشابه مرزه است. یعنی اثر ضد عفونی کننده دارد. از اسانس این گیاه می توان جهت درمان بیماری های عفونی مجاری تنفسی و مجاری ادرار، از راه خوردن و یا با وارد راه رکتوم (روده بزرگ) استفاده به عمل آورد. در دندان پزشکی جهت درمان کرم خوردگی های پیشرفته دندان، با وارد کردن مقدار یک یا دو قطره در حفره دندان به منظور پانسمان دندان به کار می رود. درمان دندان باید با استفاده از آن در 3 دفعه، با رعایت فاصله 3 تا 5 روز، قبل از پر کردن نهایی دندان صورت گیرد. از گیاهان مهم مولد عسل است. تکثیر روش تکثیر این گیاه با بذر به راحتی صورت می گیرد.

بیشتر بخوانید : تره فرنگی ♥ گشنیز ♥ جعفری ♥ اسفناج ♥ تربچه