همه چیز درباره درمان انواع بیماری یرقان در نوزادان و بزرگسالان
ارتفاع‌زدگی یا بیماری ارتفاع
ارتفاع‌زدگی یا بیماری ارتفاع ارتفاع‌زدگی,بيماري ارتفاع‌زدگی,ارتفاع‌زدگی در بارداري,علائم ارتفاع‌زدگی,درمان ارتفاع‌زدگی,درمان ارتفاع‌زدگی با طب سوزني,مواد غذايي مناسب براي درمان ارتفاع‌زدگی,ارتفاع‌زدگی را چگونه درمان کنيم,ارتفاع‌زدگی در کودکان,ارتفاع‌زدگی در بزرگسالان,ارتفاع‌زدگی در نوزادان,ارتفاع‌زدگی در بهار,ارتفاع‌زدگی در …
همه چیز در مورد مضرات و خواص مصرف چای سبز و لیمو ترش همراه هم
همه چیز در مورد مضرات و خواص مصرف چای سبز و لیمو ترش همراه هم چای سبز و لیمو ترش,خواص چای سبز و لیمو ترش,چای سبز+لیمو ترش,چای سبز با لیمو ترش,چای سبز …
همه چیز درباره درمان و علت گردن درد عصبی و روانی
گردن درد عصبی گردن درد عصبی ,گردن درد عصبی چیست,گردن درد عصبی چگونه است,گردن درد عصبی,علائم گردن درد عصبی,گردن درد های عصبی,علت گردن درد عصبی,سردرد و گردن درد عصبی توضیحاتی در مورد …
یرقان
یرقان ,یرقان نوزادی,یرقان واگیر دارد؟,یرقان در کودکان,آیا یرقان واگیر دارد,ایا زردی یرقان واگیر دارد,یرقان در کودکان چیست,یرقان در کودکان
توضیحاتی در مورد یرقان
یرقان یا زردی (به انگلیسی: Icterus یا Jaundice) به‌معنی تغییر رنگ و زرد شدن پوست، صلبیه و غشاهای مخاطی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین خون است. بالا رفتن غلظت پلاسمایی بیلی روبین اغلب ناشی از بیماری‌های پیش‌کبدی، کبدی (مانند هپاتیت) و پس‌کبدی (مانند سنگ کیسهٔ صفرا) است. در این مطلب از سایت جسارت در مورد یرقان صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
یرقان یا زردی نوزادی
زردی نوزادی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین مستقیم یا غیرمستقیم است، که نوع غیرمستقیم می‌تواند به کرن ایکتروس بینجامد و لذا خطرناک است. این حالت بر اثر شروع نشدن فعالیت آنزیم‌های‌های مؤثر برروی بیلی روبین، در هنگام تولد روی میدهد. پس از تولد و با گذشت چند روز، این آنزیم‌ها معمولاً فعال میشوند و حالت یرقان برطرف می‌گردد. زردی در کودکان شامل بی‌رنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشمها میشود. بی‌رنگی و زردی پوست و چشم بر اثر افزایش میزان مادهٔ زردرنگی به نام بیلی روبین در خون است و باعث تجمع این ماده در زیر پوست و زرد شدن آن میشود که بیشتر این زردی تا بالای قفسهٔ سینه ادامه پیدا می‌کند. شستن بدن نوزاد با عرق کاسنی همراه با آب ولرم نیز در درمان زردی مؤثر است. یکی از بیماری‌هایی که گاهی به‌طور جدی نوزاد و پدر و مادر او را دچار مشکل می‌کند، زردی است. به‌طورکلی، بیش از ۷۰ درصد نوزادان، در روزهای نخستینِ پس از تولد با این بیماری مواجه میشوند که بیانگر شایع بودن آن در نوزادان است و این آمار در نوزادانی که پیش از موعد متولد شده‌اند به حدود ۸۰ درصد می‌رسد. برای درمان زردی در نوزادان از شیرخشت نیز استفاده می‌کنند. راه دیگر آن خواباندن عریان نوزاد در زیر نور مهتابی است. به منظور این کار دستگاه‌هایی با نام دستگاه‌های فتوتراپی طراحی شده‌است و نوزاد را برای ۲ یا ۳ روز یا بیشتر در داخل این دستگاه می‌خوابانند
عوامل و آثار یرقان
عوامل مختلفی می‌توانند رنگ زرد به پوست بدهند؛ مثلاً خوردن بیش از حد هویج. اما فقط یرقان واقعی رنگ پوست و سفیدی چشم را زرد می‌کند و حتی ادرار را به رنگ چای در می‌آورد. این تغییر رنگ در واقع زنگ خطری برای عفونت کبدی یا انسداد مجرای صفرا است. در حالت عادی، کیسهٔ صفرا به‌طور مداوم صفرای تیره‌رنگ برای هضم مواد چربی می‌فرستد. گاهی یک سنگ صفراوی (که از صدها قطعه کلسترول تشکیل شده است) مجرای صفرا را می‌گیرد و باعث رانده شدن صفرا به داخل جریان خون می‌گردد. رنگ تیرهٔ صفرا خود را در پوست و چشم نشان می‌دهند. یعنی رنگی که باید روده را طی کند وارد گردش خون میشود و پوست و چشم و ادرار را رنگی می‌کند. درد شکم نیز ممکن است با آن همراه باشد. هپاتیت (یا التهاب کبد) هم می‌تواند ایجاد یرقان کند
یرقان خودش یک بیماری نیست
یرقان خودش یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای است و بصورت زرد شدن پوست و سفیدی چشم خود را نشان میدهد. این عارضه ناشی از وجود ماده زرد رنگ صفرا به اسم بیلیروبین در خون است. این ماده رنگی زمانی تشکیل میشود که گلبولهای پیر قرمز خون بطور طبیعی شکسته و تجزیه میشوند اما وقتی برخی از بیماریها ایجاد شوند این ماده رنگی در خون جمع میشود و رنگ پوست را زرد می‌کند. از علتهای احتمالی یرقان می‌توان به هپاتیت (التهاب کبد)،انسداد یا ناهنجاریهای مجاری صفراوی و انواع مشخصی از کم خونی‌ها اشاره کرد. زردی پوست غالباً همراه با ادرار قهوه‌ایی تیره است و این بخاطر ریزش بیش از حد این ماده رنگی از خون به داخل ادرار میباشد. همچنین ممکن است مدفوع بی‌رنگ شود زیرا این ماده رنگی به اندازه کافی در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تیره کند یرقان در یک سوم از نوزادان در خلال اولین هفته بعد از تولد اتفاق می‌افتد به این نوع زردی یرقان فیزیولوژیک می‌گویند تقریباً در کلیهٔ چنین مواردی بیماری مشخصی عامل آن نیست بلکه فقط بخاطر آن است که کبد و دستگاه گوارش کودک هنوز خود را با زندگی بیرون از رحم عادت نداده است. (به هر حال هرگونه زردی دوره نوزادی را باید به پزشک نشان داد تا توسط وی بررسیها و تصمیمات لازم اتخاذ شود).
درمان یرقان
یرقان به‌خودی خود برای سلامت بدن خطر به‌حساب نمی‌آید، بلکه نشانهٔ وجود گرفتاری دیگری است که باید درمان شود. آزمایش کنید. اگر پزشک تشخیص التهاب کبد بدهد، در دوران بیماری باید رژیم غذائی کم‌چربی و پرکربوهیدارت بگیرید. اگر وجود عفونت رد شود، آزمایش‌هایی برای یافتن علت قطع جریان طبیعی صفرا انجام میشود. اگر سنگ یا توموری وجود داشته باشد، باید با عمل جراحی برداشته شود
یرقان در بزرگسالان
یرقان (زردی) در بزرگسالان ناشی از اختلالات مختلف پزشکی است که بر سوخت و ساز طبیعی یا دفع بیلیروبین تاثیر می‌گذارند. بیلیروبین عمدتا از تجزیه‌ی و تخریب روزانه‌ی سلولهای قرمز خون در جریان خون، که هنگام تخریب شدن هموگلوبین آزاد می‌کنند، تشکیل میشود. بخش هِم از مولکول هموگلوبین سپس به بیلیروبین تبدیل میشود و وارد جریان خون میشود تا برای سوخت و ساز و دفع به کبد برود. در کبد، بیلیروبین هم‌یوغ (محلول در آب میشود) شده و به کیسه صفرا (که در آن ذخیره میشود) منتقل میشود و پس از آن به روده می‌رود. در روده ها، بخشی از بیلیروبین در مدفوع دفع میشود، در حالی که بخشی دیگر توسط باکتری‌های روده متابولیزه و یه وسیله‌ی ادرار از بدن خارج میشود.
علت یرقان
یرقان (زردی) در صورتی رخ میدهد که یک اختلال در سوخت و ساز طبیعی یا دفع بیلیروبین وجود داشته باشد. این اختلال در سوخت و ساز بدن یا دفع بیلیروبین می‌تواند در مراحل مختلفی رخ بدهد، و از این رو طبقه‌بندی علل مختلف زردی بر اساس جایی که اختلال رخ میدهد، مفید است. علل زردی به طور کلی با عنوان‌های پیش کبدی (مشکل قبل از ترشح به کبد به وجود می‌آید)، کبدی (مشکل درون کبد رخ میدهد)، و پسا کبدی (مشکل بعد از دفع بیلیروبین از کبد رخ میدهد) طبقه‌بندی میشود.
یرقان چیست
– یرقان (زردی) به معنی زرد شدن رنگ پوست، غشاهای مخاطی و سفیدی چشم است که از افزایش میزان ماده‌ی شیمیایی بیلیروبین در خون (زردی) ناشی میشود. واژه‌ی (Jaundice) به معنای زردی در زبان انگلیسی از واژه‌ی jaune در زبان فرانسوی، که به معنی زرد است، مشتق شده‌است. زردی به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای آشکار از پیشرفت تدریجی یک بیماری نهفته است. – یرقان (زردی) معمولا زمانی دیده میشود که سطح بیلیروبین در خون بیش از ۲.۵ تا ۳ میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر باشد. – یرقان (زردی) در بزرگسالان می‌تواند ناشی از انواع اختلالات پزشکی باشد، که برخی از آنها جدی و به طور بالقوه تهدید‌کننده‌ی زندگی فرد هستند. – هر فرد بالغی که مبتلا به زردی میشود باید به منظور تعیین علت آن، تحت یک ارزیابی جامع پزشکی قرار بگیرد. – زردی نوزادان، اختلالی است که در نوزادان دیده میشود، معمولا خوش‌خیم است و بدون ایجاد هرگونه اثرات جدی بهبود می‌یابد.
علائم یرقان
چنان‌چه قبلا ذکر شد، یرقان (زردی) یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای آشکار از پیشرفت تدریجی یک بیماری نهفته است. پوست افراد مبتلا به زردی به رنگ زرد (به درجات مختلف) درمی‌آید، و همچنین ممکن است غشاهای مخاطی‌شان زرد شود یا سفیدی چشم‌شان زرد به نظر بیاید. با این حال، بسته به علل زمینه‌ای زردی، افراد ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کنند. برخی از افراد ممکن علائم بسیار کمی داشته باشند یا اصلا هیچ علامتی نشان ندهند، در حالی که سایرین ممکن است علائم شدید و چشمگیری را تجربه کنند. افراد مبتلا به زردی ممکن است هر یک از علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنند: – کم رنگ شدن مدفوع، – ادرار تیره رنگ، – خارش پوست، – تهوع و استفراغ، – خونریزی از رکتوم (مقعد)، – اسهال، – تب و لرز، – ضعف، – کاهش وزن، – از دست دادن اشتها، – گیجی، – درد شکم، – سردرد، – تورم پاها، و – تورم و اتساع شکم به دلیل تجمع مایعات
عوامل خطر یرقان در بزرگسالی
عوامل خطر برای ابتلا به یرقان (زردی) بر اساس علت اصلی متفاوت هستند. خطر ابتلا به زردی در اثر همولیز (خون‌کافت) در کسانی که دارای اختلالات ارثی هستند (برای مثال، تالاسمی یا اسفروسیتوز ارثی) بسیار بالاتر است. افرادی که الکل مصرف می‌کنند به شدت در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های هپاتیت الکلی، پانکراتیت، و سیروز هستند که منجر به زردی میشود. افرادی که در معرض انواع مختلف هپاتیت ویروسی هستند (برای مثال، هپاتیت B و هپاتیت C) نیز ممکن است در زمان وجود عفونت یا متعاقبا اگر بیماری کبد رخ بدهد یا سرطان کبد در آنها توسعه بیابد، مبتلا به زردی شوند.
تشخیص یرقان
وجود زردی نیازمند یک ارزیابی جامع پزشکی برای تعیین علت است. در ابتدا، پزشک‌تان سابقه‌ی بیماری‌تان را به طور مفصل تهیه خواهد کرد و آزمایش فیزیکی انجام خواهد داد، که گاهی اوقات می‌تواند علت زردی را تعیین کند. آزمایش خون اولیه نیز با توجه ویژه به تست‌های عملکرد کبد، شمارش کامل خون (CBC)، سطح الکترولیت‌ها و لیپاز انجام خواهد شد. ممکن است آزمایش خون برای قرار گرفتن در معرض هپاتیت تجویز شود. آزمایش خون اضافی نیز ممکن است بر اساس نتایج اولیه تجویز شود. به احتمال زیاد یک آزمایش ادرار نیز تجویز خواهد شد. بسته به نتایج آزمایشات خون اولیه، بررسی‌های بیش تر ممکن است برای کمک به تشخیص بیماری اصلی لازم باشد. در موارد خاص، به منظور ارزیابی وجود هر نوع ناهنجاری در کبد، کیسه صفرا و پانکراس، ممکن است تصویربرداری مورد نیاز باشد. این مطالعات تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی شکم، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن، تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا ام‌آر‌ای (MRI)، و کوله‌سینتی‌گرافی (HIDA اسکن). گاه گاهی، افراد به آزمایش‌های تهاجمی‌تری برای تعیین علت زردی نیاز دارند. اقداماتی که ممکن است انجام شوند عبارتند از کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپی عقب‌گرد یا ای‌آرسی‌پی (ERCP) یا بیوپسی کبد.
درمان یرقان در بزرگسالی
درمان یرقان (زردی) به طور کامل بستگی به علت ایجاد کننده‌ی این بیماری دارد. پس از آن‌که علت تشخیص داده شد، دوره‌ی درمانی مناسب را می‌توان شروع کرد. برخی از بیماران باید بستری شوند، در حالی که سایرین ممکن است به عنوان بیمار سرپایی در خانه مورد معالجه قرار بگیرند. – در برخی از افراد مبتلا به زردی، درمان متشکل خواهد بود از مراقبت‌های حمایتی که در خانه نیز قابل انجام خواهد بود. به عنوان مثال، بسیاری از موارد هپاتیت ویروسی خفیف را می‌توان در خانه با پرستاری و نگهداری هوشیارانه و نظارت دقیق از سوی پزشک (مدیریت امیدوارانه) اداره کرد. درحال‌حاضر داروهای جدید برای هپاتیت C می‌توانند درمانی برای این بیماری ارائه دهند. – قطع الکل در بیماران مبتلا به سیروز کبدی، هپاتیت الکلی، یا پانکراتیت حاد ثانویه که در اثر مصرف الکل روی داده، ضروری است. – در زردی ناشی از مواد مخدر / داروها / سموم لازم است که مصرف عامل مسبب بیماری قطع شود. در موارد مصرف بیش از حد استامینوفن (تیلنول) به صورت عمدی یا غیر عمدی، پادزهر آن استیل‌سیستئین (Mucomyst) ممکن است لازم باشد. – داروهای گوناگونی ممکن است برای درمان اختلال منجر به زردی استفاده شود، مانند استروئیدها در درمان برخی اختلالات خود ایمنی. بیماران خاص مبتلا به سیروز، برای مثال، ممکن است با دیورتیک‌ها (ادرارآور) و لاکتولوز درمان شوند. – آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است برای علل عفونی زردی یا برای عوارض مرتبط با اختلالت خاصی که منجر به یرقان میشوند (به عنوان مثال، کلانژیت) مورد نیاز باشند. – تزریق خون ممکن است در افراد مبتلا به کم خونی در اثر همولیز یا در نتیجه‌ی خونریزی مورد نیاز باشد. – کسانی در اثر سرطان مبتلا به زردی شده‌اند باید نزد یک متخصص غدد مشاوره شوند، و درمان آنها بسته به نوع و گستردگی (مرحله‌بندی) سرطان متفاوت خواهد بود. – جراحی و روشهای مختلف تهاجمی ممکن است برای برخی از بیماران مبتلا به زردی مورد نیاز باشد. به عنوان مثال، جراحی برای برخی از بیماران که سنگ کیسه صفرا دارند ممکن است ضروری باشد. افراد دیگر که دچار نارسایی کبد / سیروز هستند ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشند.
عوارض یرقان
نوع عارضه و شدت عوارض بسته به علت ابتلا به یرقان متفاوت است. مثلا برخی از آدم‌ها دچار عوارض طولانی‌مدتی نخواهند شد و کاملا بهبود خواهند یافت، در حالی که برای دیگران ظاهر زردی نخستین نشانه‌ی یک بیماری تهدید کننده‌ی زندگی خواهد بود. تعداد کمی از عوارض بالقوه عبارتند از: – اختلالات الکترولیتی – کم‌خونی – خونریزی – عفونت / سپسیس (گندخونی) – هپاتیت مزمن – سرطان – نارسایی کبد – نارسایی کلیه – کبدی انسفالوپاتی (اختلال در عملکرد مغز) – مرگ
پیشگیری از یرقان
از اختلالات خاصی که منجر به زردی میشوند می‌توان جلوگیری کرد، در حالی که برخی از اختلالات ممکن است کمتر قابل پیشگیری باشند. با این حال، اقدامات خاصی وجود دارند که می‌توانیم به منظور کاهش خطر ابتلا به زردی انجام بدهیم. – به منظور جلوگیری از آسیب کبدی بالقوه یا اوردوز کردن غیر عمدی، داروها را طبق دستور مصرف کنید. افراد مبتلا به اختلالات خاص پزشکی (به عنوان مثال، کمبود G۶PD یا سیروز) باید از مصرف برخی از داروها اجتناب کنند. در مورد داروها با پزشک‌تان مشروت کنید. – از رفتارهای پر خطر مانند مقاربت یا تزریق مواد مخدر پرهیز کنید، و اقدامات احتیاطی کلی را هنگام کار با محصولات خونی و آمپول رعایت کنید. این اقدامات می‌تواند خطر ابتلا به هپاتیت B یا هپاتیت C را کاهش دهد. – در برابر هپاتیت A و هپاتیت B واکسینه شوید. درحال‌حاضر هیچ واکسنی علیه هپاتیت C وجود ندارد. – از مصرف مواد غذایی آلوده یا آب غیر بهداشتی پرهیز کنید، چرا که با این کار می‌توانید خطر ابتلا به هپاتیت A را کاهش دهید. – هنگام سفر به مناطقی که مالاریا در آنها بومی است، اقدامات احتیاطی توصیه شده و داروهای پیش‌گیری‌کننده را به منظور جلوگیری از ابتلا به مالاریا رعایت کنید. – الکل را کنار بگذارید. به این ترتیب می‌توان از هپاتیت الکلی، سیروز الکلی و پانکراتیت، در میان دیگر اختلالات جلوگیری کرد. – از کشیدن سیگار پرهیز کنید، چرا که سیگار یک عامل خطر برای توسعه‌ی سرطان لوزالمعده، و همین‌طور بسیاری از بدخیمی‌های دیگر است.
درمان یرقان در طب سنتی
اگر بیماری زردی تشخیص و درمان نشود موجب رسوب در سیستم اعصاب و مغز میشود. مریم نواب‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، روشهای پیشگیری و درمان زردی توسط طب سنتی اظهار کرد: اگر زردی درست تشخیص داده و درمان نشود و خیلی بالا باشد میزان بیلیروبین، باعث رسوب در سیستم اعصاب و مغز شده و علائمی از عقب‌ماندگی ذهنی تا کری و کاهش بینایی به‌جا می‌گذارد. وی افزود: قطع و کم کردن مصرف شیرینی‌جات قنادی، غذاهای پرچرب، سرخ کردنی‌ها، غذاهای پر ادویه، انواع بستنی، فالوده و مواد نشاسته‌ای حائز اهمیت است. نواب‌زاده با اشاره به اینکه مصرف انواع آش، آبگوشت و سوپ‌جو در درمان این بیمار موثر است، تصریح کرد: مصرف مرتب سوپ جو به همراه آلو در اصلاح عمل گوارش نقش مهمی داشته که باعث دفع هر چه بهتر صفرا و درمان مرض خواهد شد. وی با اشاره به اثر شربت عسل در درمان این بیماری ادامه داد: مقداری لیمو ترش تازه را در یک لیوان آب ریخته و مقداری عسل اضافه کرده و روزانه یک الی دو بار از این شربت استفاده شود. این متخصص طب سنتی یادآور شد: مصرف میوه‌هایی مانند شاه‌توت که یکی از بهترین میوه‌ها برای پاکسازی کبد و صفرا است در تسریع درمان بیماری نقش مهمی دارد. نواب‌زاده اظهار کرد: مصرف آب خوردن روزانه به مصرف قانونی که حداقل هشت لیوان در روز است رسانده و همچنین مصرف مایعاتی را مانند چای کم رنگ بیشتر کرده تا مقداری از این ماده از طریق ادرار دفع شود. وی خاطر نشان کرد: آب میوه‌هایی مانند خیارسبز، کاهو ، آلبالو، انار، هندوانه بسیار موثر بوده و حتی برای غنی‌تر شدن از گزانگبین، شیرخشت و ترنجبین برای ترکیب کردن با آب میوه استفاده شود.
یرقان و توصیه های غذایی
1-تا سه هفته‌‌ی تمام ـ مرتب ـ با مراقبت جدی کنترل شود و در صورت لزوم از بستری شدن نگران نباشید. 2-اگر مادر در ماههای آخر، عرق کاسنی و ترنجبین مصرف کند در کاهش شدت یرقان نوزاد، مؤثر است. 3- مصرف کاسنی در ماههای آخر علاوه‌بر آن، موجب سهولت زایمان و کم‌شدن درد زایمان و تصفیه‌ی کبد و صاف شدن پوست مادر و جنین می گردد. 4ـ به علت بالا رفتن رنگدانه صفراوی در خون و ایجاد آسیب به مغز آن را جدی بگیرید. 5ـ در این زمان مادر از صرف غذاهای چرب خوداری نماید تا نوزاد مجبور به خوردن شیر چرب نشود. 6ـ مادر تا می‌تواند از سبزیهای تازه مثل جعفری و کاهو و خورش کرفس استفاده نماید. 7ـ خوردن مواد مغذی شیرین چون انجیر، خرما و عسل حداقل یک وعده توصیه می شود. 8ـ از میوه‌جات مثل: پرتقال و سایر مرکبات و خیار و گوجه فرنگی استفاده کنید. 9ـ از مصرف غذاهای سرخ کرده و سسهایی مانند سس مایونز و غیره خوداری کنید. 10ـ هرچه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه فرمائید.
نشانه های یرقان
زردی پوست غالباً همراه با ادرار قهوه‌ایی تیره است و این بخاطر ریزش بیش از حد این ماده رنگی از خون به داخل ادرار می باشد. همچنین ممکن است مدفوع بی‌رنگ شود زیرا این ماده رنگی به اندازه کافی در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تیره کند. زردی در کودکان شامل بی‌رنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشمها میشود. بی‌رنگی و زردی پوست و چشم در اثر افزایش میزان ماده زردرنگی به نام بیلی روبین در خون است و باعث تجمع این ماده در زیر پوست و زرد شدن آن میشود که بیشتر این زردی تا بالای قفسه سینه ادامه پیدا می‌کند.
یرقان یا زردی (به انگلیسی: Icterus یا Jaundice) به‌معنی تغییر رنگ و زرد شدن پوست، صلبیه و غشاهای مخاطی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین خون است. بالا رفتن غلظت پلاسمایی بیلی روبین اغلب ناشی از بیماری‌های پیش‌کبدی، کبدی (مانند هپاتیت) و پس‌کبدی (مانند سنگ کیسهٔ صفرا) است.
زردی نوزادی ناشی از بالا رفتن بیلی روبین مستقیم یا غیرمستقیم است، که نوع غیرمستقیم می‌تواند به کرن ایکتروس بینجامد و لذا خطرناک است. این حالت بر اثر شروع نشدن فعالیت آنزیم‌های‌های مؤثر برروی بیلی روبین، در هنگام تولد روی میدهد. پس از تولد و با گذشت چند روز، این آنزیم‌ها معمولاً فعال میشوند و حالت یرقان برطرف می‌گردد
زردی در کودکان شامل بی‌رنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشمها میشود. بی‌رنگی و زردی پوست و چشم بر اثر افزایش میزان مادهٔ زردرنگی به نام بیلی روبین در خون است و باعث تجمع این ماده در زیر پوست و زرد شدن آن میشود که بیشتر این زردی تا بالای قفسهٔ سینه ادامه پیدا می‌کند. شستن بدن نوزاد با عرق کاسنی همراه با آب ولرم نیز در درمان زردی مؤثر است.
یکی از بیماری‌هایی که گاهی به‌طور جدی نوزاد و پدر و مادر او را دچار مشکل می‌کند، زردی است. به‌طورکلی، بیش از ۷۰ درصد نوزادان، در روزهای نخستینِ پس از تولد با این بیماری مواجه میشوند که بیانگر شایع بودن آن در نوزادان است و این آمار در نوزادانی که پیش از موعد متولد شده‌اند به حدود ۸۰ درصد می‌رسد
برای درمان زردی در نوزادان از شیرخشت نیز استفاده می‌کنند. راه دیگر آن خواباندن عریان نوزاد در زیر نور مهتابی است. به منظور این کار دستگاه‌هایی با نام دستگاه‌های فتوتراپی طراحی شده‌است و نوزاد را برای ۲ یا ۳ روز و یا بیشتر در داخل این دستگاه می‌خوابانند.
عوامل مختلفی می‌توانند رنگ زرد به پوست بدهند؛ مثلاً خوردن بیش از حد هویج. اما فقط یرقان واقعی رنگ پوست و سفیدی چشم را زرد می‌کند و حتی ادرار را به رنگ چای در می‌آورد.
این تغییر رنگ در واقع زنگ خطری برای عفونت کبدی یا انسداد مجرای صفرا است. در حالت عادی، کیسهٔ صفرا به‌طور مداوم صفرای تیره‌رنگ برای هضم مواد چربی می‌فرستد.
گاهی یک سنگ صفراوی (که از صدها قطعه کلسترول تشکیل شده است) مجرای صفرا را می‌گیرد و باعث رانده شدن صفرا به داخل جریان خون می‌گردد. رنگ تیرهٔ صفرا خود را در پوست و چشم نشان می‌دهند. یعنی رنگی که باید روده را طی کند وارد گردش خون میشود و پوست و چشم و ادرار را رنگی می‌کند. درد شکم نیز ممکن است با آن همراه باشد.
یرقان به‌خودی خود برای سلامت بدن خطر به‌حساب نمی‌آید، بلکه نشانهٔ وجود گرقتاری دیگری است که باید درمان شود. آزمایش کنید. اگر پزشک تشخیص التهاب کبد بدهد، در دوران بیماری باید رژیم غذائی کم‌چربی و پرکربوهیدارت بگیرید. اگر وجود عفونت رد شود، آزمایش‌هایی برای یافتن علت قطع جریان طبیعی صفرا انجام میشود. اگر سنگ یا توموری وجود داشته باشد، باید با عمل جراحی برداشته شود
یرقان خودش یک بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای است و بصورت زرد شدن پوست و سفیدی چشم خود را نشان میدهد. این عارضه ناشی از وجود ماده زرد رنگ صفرا به اسم بیلیروبین در خون است. این ماده رنگی زمانی تشکیل میشود که گلبولهای پیر قرمز خون بطور طبیعی شکسته و تجزیه میشوند اما وقتی برخی از بیماریها ایجاد شوند این ماده رنگی در خون جمع میشود و رنگ پوست را زرد می‌کند
از علتهای احتمالی یرقان می‌توان به هپاتیت (التهاب کبد)،انسداد یا ناهنجاریهای مجاری صفراوی و انواع مشخصی از کم خونی‌ها اشاره کرد. زردی پوست غالباً همراه با ادرار قهوه‌ایی تیره است و این بخاطر ریزش بیش از حد این ماده رنگی از خون به داخل ادرار میباشد. همچنین ممکن است مدفوع بی‌رنگ شود زیرا این ماده رنگی به اندازه کافی در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تیره کند یرقان در یک سوم از نوزادان در خلال اولین هفته بعد از تولد اتفاق می‌افتد به این نوع زردی یرقان فیزیولوژیک می‌گویند تقریباً در کلیهٔ چنین مواردی بیماری مشخصی عامل آن نیست بلکه فقط بخاطر آن است که کبد و دستگاه گوارش کودک هنوز خود را با زندگی بیرون از رحم عادت نداده است. (به هر حال هرگونه زردی دوره نوزادی را باید به پزشک نشان داد تا توسط وی بررسیها و تصمیمات لازم اتخاذ شود).
یرقان باید به‌طور جدی درمان شود، زیرا معمولاً یک بیماری در پسِ آن نهفته است.
تغییر رنگ و زرد شدن پوست ، سفیدی چشم و همچنین تغییر رنگ ادرار به زرد پررنگ گاهی هم قهوه ای که بتدریج و با افزایش عدد «بیلیروبین» مناطق دیگر پوست مانند شکم و اندامها زرد میشود. که ناشی از بالا بودن مقدار غلظت بیلیروبین خون است می باشد
در حقیقت این علائم زنگ خطری است برای فردی که دچار این مسئله شده است زیرا زمینه ساز سایر بیماری ها مانند بیماری های کبدی می شود.
کبد وظیفه هضم چربی را با ساختن و ذخیره کردن و خارج ساختن ماده ای به نام “صفرا” دارد که از شکسته شدن و تجزیه هموگلوبین(گلبولهای قرمز) حاصل می شود .این ماده عامل رنگ زرد ادرار و همچنین رنگ قهوه ای مدفوع است
در کیسه ای به نام “کیسه صفرا “توسط کبد ذخیره می شود.اما وقتی این ماده به مقدار غیر طبیعی وارد سیستم گردش خون شود باعث بروز علائم زردی یا یرقان می شود.
هپاتیت یا التهاب کبد : که باعث التهاب بافت های کبد می شود و دلائل فراوانی نیز دارد مانند : مصرف برخی داروها ، عوامل ویروسی ، باکتریایی که گاهی با تماس با افراد آلوده ، استفاده از وسائل خالکوبی ، آشامیدن آب آلوده ، استفاده از سرنگ مشترک ، تزریق خون فرد آبوده به فرد سالم انجام می پذیرد.
انسداد مجرای صفرا: که به واسطه سنگ صفرا که یکی از عمده ترین دلایل ایجاد سنگ یبوست های طولانی و مزمن اشاره کرد.
بعضی از زردی چشمها مربوط به عارضه ای به نام”سندرم ژیلبرت”است. در این عارضه فرد هنگامی که دچار سرماخوردگی،گرسنگی یا اضطراب و عصبانیت است بیلیروبین خون افزایش یافته و چشمها و پوست بدن زرد میشود. این عارضه مادرزادی است و هیچگونه خطری ندارد و در صورت برطرف شدن علتهای گفته شده (مثلا رفع گرسنگی) رنگ پوست و چشم به حالت طبیعی بازمیگردد و به عبارتی اصلا بیماری محسوب نمیشود.
قطع و کم کردن مصرف شیرینی جات قنادی ، غذاهای پرچرب ، سرخ کرده ، پر ادویه ، انواع بستنی ، فالوده و مواد نشاسته ای.
مقداری لیموترش تازه را در 1 لیوان آب بگیرید مقداری عسل اضافه کرده و آب بریزید روزانه یک الی دو بار از این شربت استفاده نمایید.
مصرف میوه هایی مانند شاه توت که یکی از بهترین میوه ها برای پاکسازی کبد و صفراست در تسریع درمان بیماری نقش مهمی دارد.
مصرف آب خوردن روزانه به مصرف قانونی که حداقل 8 لیوان در روز است برسانید و همچنین مصرف مایعاتی را مانند چای کم رنگ بیشتر کنید تا مقداری از این ماده از طریق ادرار دفع شود.
آب میوه هایی مانند خیار سبز، کاهو ، آلبالو، انار، هندوانه ، و حتی برای غنی تر شدن از گزانگبین ، شیرخشت و ترنجبین برای ترکیب کردن با آب میوه استفاده کنید
آب میوه هایی مانند خیار سبز، کاهو ، آلبالو، انار، هندوانه ، و حتی برای غنی تر شدن از گزانگبین ، شیرخشت و ترنجبین برای ترکیب کردن با آب میوه استفاده کنید
مادر مبتلا به هپاتیت : گاهی نوزاد از طریق بدن مادر مبتلا به زردی و حتی مبتلا به هپاتیت می شود
گاهی زردی ناشی مربوط به ترکیبات نامطلوب در شیر مادر است است که در هفته اول تولد نوزاد توسط تغذیه اشتباه مادر ایجاد شده و به علت مصرف مواد قندی و همچنین مواد پر کالری که همراهان به مادر برای جبران خون از دست داده می دهند اتفاق می افتد.
افراد متخصص تست سریعی را برای تشخیص یرقان در منزل توصیه می کنند: در یک اتاق با روشنایی مناسب، فشار ملایمی را به سینه کودکتان وارد کنید؛ اگر بعد از برداشتن فشار، رنگ زرد بر روی پوست مشاهده گردد، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
یکی از بهترین راه های پیشگیری و درمانی که اطبای قدیم هم به آن اشاره کرده اند اصلاح تغذیه مادر در ماه های آخر بارداری است که این خود شامل :
قطع و کم کردن مصرف شیرینجات قنادی ، غذاهای پرچرب ، سرخ کرده ، پر ادویه ، انواع بستنی ، فالوده و مواد نشاسته ای به ویژه در ماه های آخر بارداری.
مصرف انواع سوپ ، آش ، انواع سالاد و میوه ها به ویژه میوه هایی که طبع سرد دارند.
مصرف روزانه 6 تا 8 لیوان آب و مایعات سالم.
مصرف آب میوه هایی مانند : خیارسبزه ، کاهو ، آب انار ، شاه توت و میو هایی که باعث تصفیه خون و کمک کننده به کبد هستند.
عرقیاتی مانند : عرق بیدکاسنی ، شاه تره و کاسنی ، عرق بید ، عرق کیالک بیشتر استفاده کنید.
درمان اصلی و پیشگیرانه زردی نوزادان فوتوتراپی یا نور درمانی است که با تابش نور آبی به طول موج 480 نانومتر به پوست نوزاد با شدت و فاصله مناسب می‌رسد. فوتوتراپی را در بیمارستان و در منزل هم می‌توان انجام داد.
ترکیب شیرخشت ، گزانگبین و ترنجبین : این ترکیب یکی از موثرترین روشهای درمان زردی نوزاد است که تا به کنون معرفی شده است. از هر کدام گزانگبین و ترنجبین مقدار 100 گرم و شیرخشت 10 گرم تهیه و با یک ظرف 4 لیتری عرق بید یا بیدکاسنی مخلوط و سپس با پارچه ای نازک صاف کنید زیرا موارد ذکر شده به همراه چوبهای کوچکی هستند که با عمل حل کردن آنها در آب قادر به جدا سازی خواهید بود در ضمن مایع بدست آمده دارای طعمی شیرین بوده و دارای خواص درمانی معجزه آسایی برای درمان زردی نوزاد و همچنین باعث ازدیاد شیر مادر خواهد شد .ترکیب بدست آمده را در یخچال نگهداری کنید و روزانه در صورتی که تمایل به مصرف مایعات داشتید از این مخلوط استفاده کنید . لازم به ذکر است که این ترکیب با اثر گذاشتن بر شیر مادر باعث بهبود و درمان نوزاد می شود پس نیاز به خوراندن ترکیب به نوزاد نمی باشد.
زردي پوست غالباً همراه با ادرار قهوه‌ايي تيره است و اين بخاطر ريزش بيش از حد اين ماده رنگي از خون به داخل ادرار ميباشد. همچنين ممكن است مدفوع بي‌رنگ شود زيرا اين ماده رنگي به اندازه كافي در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تيره كند يرقان در يك سوم از نوزادان در خلال اولين هفته بعد از تولد اتفاق مي‌افتد به اين نوع زردي يرقان فيزيولوژيك مي‌گويند تقريباً در كليه‌ي چنين مواردي بيماري مشخصي عامل آن نيست بلكه فقط بخاطر آن است كه كبد و دستگاه گوارش كودك هنوز خود را با زندگي بيرون از رحم عادت نداده است. (مع‌الوصف هرگونه زردي دوره نوزادي را بايد به پزشك نشان داد تا توسط وي بررسيها و تصميمات لازم اتخاذ شود).
زردي پوست غالباً همراه با ادرار قهوه‌ايي تيره است و اين بخاطر ريزش بيش از حد اين ماده رنگي از خون به داخل ادرار ميباشد. همچنين ممكن است مدفوع بي‌رنگ شود زيرا اين ماده رنگي به اندازه كافي در روده‌ها وجود ندارد تا رنگ مدفوع را تيره كند يرقان در يك سوم از نوزادان در خلال اولين هفته بعد از تولد اتفاق مي‌افتد به اين نوع زردي يرقان فيزيولوژيك مي‌گويند تقريباً در كليه‌ي چنين مواردي بيماري مشخصي عامل آن نيست بلكه فقط بخاطر آن است كه كبد و دستگاه گوارش كودك هنوز خود را با زندگي بيرون از رحم عادت نداده است. (مع‌الوصف هرگونه زردي دوره نوزادي را بايد به پزشك نشان داد تا توسط وي بررسيها و تصميمات لازم اتخاذ شود).
زردی در یک کودک سالم زمانی اتفاق می افتد که سطح بیلی روبین در خون بالا می رود. بیلی روبین ماده شیمیایی است که در اثر تخریب طبیعی سلولهای قرمز پیر تولید می شود. نوزادان سطح بیلی روبین بالاتری دارند چون تعداد گلبولهای قرمز حامل اکسیژن در آنها زیادتر است و کبد جوان آنها نمی تواند بیلی روبین اضافی را متابولیزه کند. هر چه سطح بیلی روبین بالاتر از نرمال می رود، زردی از سر به پائین به سمت گردن و سپس به قفسه سینه پیش می رود تا اینکه در موارد شدید نهایتاً به پنجه پا می رسد. این نوع زردی که اصطلاحاً فیزیولوژیک نامیده می شود (برخلاف انواع نادر و شدیدتری که بدلیل بیماری کبدی یا ناسازگاری خونی با مادر ایجاد می شود) معمولاً خطری برای سلامت شیرخواران سالم و رسیده (نه ماهه متولد شده) محسوب نمی شود.
تا سه هفته‌‌ي تمام ـ مرتب ـ با مراقبت جدي كنترل شود و در صورت لزوم از بستري شدن نگران نباشيد.
اگر مادر در ماههاي آخر، عرق كاسني و ترنجبين مصرف كند در كاهش شدت يرقان نوزاد، مؤثر است.
مصرف كاسني در ماههاي آخر علاوه‌بر آن، موجب سهولت زايمان و كم‌شدن درد زايمان و تصفيه‌ي كبد و صاف شدن پوست مادر و جنين مي گردد.
گرمك دارای موادی چون پروتیین، چربی، كلسیم، آهن و ویتامین هایی چون آ، ب، ث و از میوه های پرآب تابستان است.گرمك حاوی بیش از ۱۰ نوع هورمون گیاهی و آنزیم بوده ومصرف آن موجب طراوت پوست می شود. برای كسانی كه دچار كم خونی یا سل ریوی یا مبتلا به یبوست، بواسیر، نقرس و رماتیسم هستند، مفید است.
این میوه دارای خواص دیگری نظیر خرد كننده سنگ كلیه ومثانه بوده و برای كسانی كه پوست و موی خشك دارند مفید و سودمند است. گرمك از چین وچروك پوست و پیری زودرس جلوگیری و كك مك و لكه های سیاه صورت را برطرف می كند
یرقان بیماری مسری نیست و مانعی برای ازدواج نمیباشد.
آیا یرقان یعنی بیماری سرایت کننده است ؟ و برای یک ازدواج تایید کننده هست یا نه لطفا جواب بفرستید
سلام ، اگر نوزاد یرقان داشته باشد و پس از بستری پایین بیاید آیا احتمال بازگشت هم دارد ؟ دوباره احتمال دارد یرقان بالا بیایید ؟
سلام ، اگر نوزاد یرقان داشته باشد و پس از بستری پایین بیاید آیا احتمال بازگشت هم دارد ؟ دوباره احتمال دارد یرقان بالا بیایید ؟
من مدتیه که پوستم زرد وسفیدی چشمام زرد شده وادرارم تیره است .مشکل من چیه؟
سلام درموردیرقان سیاه توضیح دهیدمتشکرم
سلام خیلی ممنون از مطالب مفیدتون
من 8 سالگی یرقان گرفتم و بعد از مدتی درمان شدم
میخواستم بدونم الان که 26 سال دارم خطری تهدیدم میکنه؟ ممکنه هپاتیت داشته باشم ؟ یا کبدم آسیب دیده باشه؟
ممنونم
در اکثر موارد زردی یک وضعیت زودگذر است که معمولا بدون هرگونه مداخله درمانی بهبود می یابد و جز در موارد شدید، هیچ گونه عارضه دراز مدتی ندارد. البته برای اطمینان خاطر بستگان نوزاد و برای داشتن یک ارزیابی صحیح نسبت به شدّت بیماری، توصیه اکید می کنیم که به پزشک مراجعه کنید و اقدامات تشخیصی لازم(تأکید می کنیم اقدامات تشخیصی) را انجام دهید؛ امّا برای درمان، هرگز نگران نباشید و با انجام درمان های ذیل، شاهد بهبودی نوزاد دلبندتان باشید
زردی، یک بیماری صفراوی(آتشی) است؛ به زبان ساده تر، کودک شما کمی آتش گرفته است! البته نگران نباشید، زردی، درد یا سوزش ندارد و تشبیه فوق در جهت فهم بهتر منطق درمان است. بر این اساس هر کاری که می تواند یک آتش را خاموش کند؛ زردی نوزاد را نیز بهبود می بخشد
مادر نوزادی که زردی دارد، باید از مصرف غذاهای گرمی پرهیز کند و سهم غذاهای خنکی را افزایش دهد تا طبع شیر او خنک تر شود. البته در این مورد، توجّه به مزاج مادر و ظرفیت تحمّل کبد او بسیار مهم است و نباید در این کار افراط کرد؛ به نحوی که مادر دچار علایم غلبه سردی در بدنش شود(خواب آلودگی، احساس کسالت و کوفتگی، افسردگی، احساس سرما در بدن، رنگ پریدگی، نفخ معده، زیاد و کم رنگ شدن ادرار و …). در این رابطه می توان از خوراکی های مختلفی استفاده کرد؛ از جمله: آش یا سوپ جو؛ خیار؛ هندوانه؛ آب زرشک طبیعی؛ آب انار ملس طبیعی؛ مرکّبات؛ خرفه یا گشنیز و ….
در بین داروها هم بهترین و راحت ترین راه آن است که مادر، عرق کاسنی و شاهتره را به نسبت مساوی مخلوط کرده؛ روزی ۳ استکان مصرف کند. این ترکیب، در عین حال که صفرا شکن قدرتمندی است؛ طبعی ملایم و معتدل دارد و تقریباً به همه می سازد.
در مادرانی که طبع گرم تر یا تحمّل بیشتری دارند می توان عرقیات خنک دیگر(مثل عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار) یا جوشانده گیاهانی مثل عنّاب، سپستان، بنفشه، همیشه بهار، خطمی، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها را هم به برنامه درمانی اضافه کرد.
در مادرانی که طبع گرم تر یا تحمّل بیشتری دارند می توان عرقیات خنک دیگر(مثل عرق گشنیز، بید، خارشتر و همیشه بهار) یا جوشانده گیاهانی مثل عنّاب، سپستان، بنفشه، همیشه بهار، خطمی، پنیرک، تخم گشنیز، تخم کاسنی، تخم کاهو، تخم خرفه، پوست بید و مانند آنها را هم به برنامه درمانی اضافه کرد.