وبا

بیماری وبا ,بیماری وبا چیست,بیماری وبا و علائم آن,بیماری بواسیر,بیماری وبا یعنی چه,بیماری شبه وبا در حل جدول,بیماری وبا چیست وچه علائمی دارد

توضیحاتی در مورد بیماری وبا

وَبا بیماری‌ای است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. این بیماری در گذشته در ایران به نام مرگامرگی خوانده می‌شد . این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته یا خوردن صدف‌ها وارد بدن می‌شود. در ایران بیشترین راه انتقال مرگامرگی، سبزی‌های آلوده است. سبزی‌هایی که در هنگام کاشته شدن با کود انسانی تغذیه می‌شوند دارای بیشترین آلودگی هستند. مرگامرگی در طول تاریخ هفت بار همه‌گیری جهان‌گستر داشته‌است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه‌گیر شد، اما امروزه وبا بیشتر در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیربهداشتی آب‌های آشامیدنی دیده می‌شود.در این مطلب از سایت جسارت در مورد وبا صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.

تاریخچه بیماری وبا

روبرت کخ، دانشمند آلمانی، کاشف بیماری مرگامرگی است. بیماری مرگامرگی نخستین بار به شکل علمی توسط پزشک پرتغالی، گارسیا ده اورتا (Garcia de Orta) در هندوستان در سال ۱۵۶۳ توصیف شد. جان اسنو پزشک مخصوص ملکه انگلستان، ارتباط میان وبا و آشامیدن آب را در سال ۱۸۵۴ کشف کرد. روبرت کخ، پزشک آلمانی، برای اولین بار در سال ۱۸۸۳ باکتری مرگامرگی را جداسازی و شناسایی کرد. این باکتری، سی سال پیش از آن، به‌دست کالبدشناس ایتالیایی، فیلیپو پاچینی (Filippo Pacini)، جدا و شناسایی شده بود، ولی نتایج کارهای او ناشناخته بود. جان اسنو و روبرت کخ نتیجهٔ آزمایش‌های پیشین پاچینی را نمی‌دانستند و برای این کشف سرشناس شدند.

نشانه های بیماری وبا

آغاز ناگهانی اسهال آبکی شدید و بدون درد و تب از نشانه‌های بیماری مرگامرگی است. اسهال مرگامرگی به اسهال آب برنجی معروف است و فرد بیمار گاه روزانه بیش از ۳۰لیتر آب دفع می‌کند که این مقدار دفع آب باعث اسیدوز و نهایتاً می‌تواند منجر به مرگ فرد شود. کمتر از ۵٪ بیماران وبایی تب دارند. گاهی در آغاز بیماری استفراغ دیده می‌شود. بیمار احساس تشنگی دارد و بی‌قرار است از درد پشت ساق پا شاکی است، زبان خشک، چشم‌ها گودرفته، نبض ناتوان است. تشنگی زیاد استفراغ بدون حالت تهوع اسهال آبکی و پرفشار و بدون دل‌درد که بیمار نتواند آن را کنترل کند. گرفتن ماهیچه‌های پشت ساق پا کم شدن ادرار ادرار با رنگ زرد البته باید توجه داشته باشید که هر کدام از این موارد بالا به تنهایی نشان‌گر مرگامرگی نیستند یک فرد ممکن است همه نشانه‌های بالا را نداشته باشد. مدت زمان بروز بیماری از ۲ تا ۵ روز متغیر است.

پیشگیری از بیماری وبا

اگرچه بیماری وبا می‌تواند مرگ‌آور باشد، می‌توان به آسانی از آن پیشگیری کرد. در ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی به علت استفاده از سیستم‌های آب و دفع پساب پیشرفته، مرگامرگی تهدید مهمی نمی‌باشد. مهمترین روش پیشگیری دفع مناسب پساب و جلوگیری از ورود آن‌ها به منابع آب آشامیدنی است. تصفیه، جوشاندن و کلریده کردن آب از مدت‌ها قبل روش مناسبی برای جلوگیری از سرایت این بیماری است. شیر و غذاهای آماده باید پس از گرم کردن مصرف شود. از بین بردن حشرات و دور نگهداشتن مواد غذایی از دسترس مگس، گندزدایی سبزی و میوه جات با محلول پرکلرین یک در ۱۰ هزار به کنترل بیماری کمک می‌کند. اولین قدم در کنترل بیماری مرگامرگی، تشخیص سریع بالینی و آزمایشگاهی و جدا کردن بیماران و افراد ناقل است. وسایل بیمار باید به‌طور کامل گندزدایی شود. رعایت کامل جداکردن (ایزولاسیون) در مورد بیمار به عمل آید و ملاقات او ممنوع شود.

درمان بیماری وبا

نخستین مرحله درمان، نوشاندن آب و الکترولیت‌ها به بیمار است. گام بعدی، دادن آنتی‌بیوتیک است که هم کمک به کاهش حجم مدفوع می‌کند و هم مدت بیماری را کوتاه می‌کند و همچنین سیکل انتقال را کوتاه و قطع می‌کند. درمان وبا با نوشاندن الکترولیت به بیمار برای نوشاندن آب و الکترولیت توجه به شدت اسهال و وضع کم‌آبی بیمار لازم است. در اسهال‌های خفیف و دهیدراتاسیونخفیف (زیر ۵٪) دادن آب و الکترولیت خوراکی (ORS) کافی است اگر موجود نبود یا بیمار تحمل نکرد می‌توان از لعاب برنج (۵۰ گرم در لیتر)، نوشابه با نمک و… استفاده کرد. در بیماران با دهیدراسیون شدید (که بیش از ۱۰٪ آب از دست داده‌اند؛ درای چشم‌های کاملاً گود رفته، خواب آلوده، فشار خون و نبض ضعیف) و همچنین در بیمارانی که استفراغ دارند یا در بیمارانی که در اغما هستند و همچنین بیماران دارای فلج روده باید سرم تزریق شود. آنتی بیوتیک تتراسایکلین و داکسی سیکلین نقش مهمی در کاهش مدت و شدت بیماری مرگامرگی دارند. سایر آنتی بیوتیک‌هایی که بهره‌گیری می‌شوند دربرگیرنده سیپروفلوکساسین و آزیترومایسین می‌باشند. برای کودکان و زنان باردارسیفیکسیم، آمپی سیلین، آزیترومایسین و اریترومایسین مناسب است.

واکسن بیماری وبا

واکسن‌های ساخته شده از باکتری کشته شده در زیر پوست مصونیتی کوتاه مدت ایجاد می‌کند. واکسن خوراکی با میکروب کشته شده دارای انواع مختلف است و حدوداً در ۵۰٪ موارد مؤثر است و مدت دوام واکسن حدود ۳ سال است نوع دیگر واکسن با میکروب زنده ضعیف شده‌است که در دست بررسی می‌باشد. به‌طور معمول یا به‌طورکلی واکسن به عنوان پیشگیری وبا توصیه نمی‌شود و رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری وبا کافی است.

باکتری بیماری وبا

سم باکتری ویبریو کلرا کُلُراژن (Choleragen) یا زهرابهٔ وبا (Cholera Toxin) نامیده می‌شود. سم کلرا مهمترین ساز و کارها اصلی بیماری‌زایی باکتری ویبریو کلرا محسوب می‌شود. این سم از نوع انتروتوکسین می‌باشد. وقتی باکتری ویبریو کلرا از معده گذشته و به دوازدهه که جایگاه حساس باکتری است می‌رسد به قشر مخاطی نفوذ کرده و به سلول‌های پوششی و پرزهای دوازدهه می‌چسبد و پس از چسبیدن به پرزهای دوازدهه و تکثیر زیاد، ۷۰ سانتیمتر ابتدای رودهٔ کوچک را می‌پوشانند. باکتری ویبریو کلرا پس از تکثیر در روده، پاره شده و درونمایه آن که همان زهرابه یا سم وبا است وارد روده می‌شود. زهرابهٔ مرگامرگی در روده سبب افزایش cAMP (سیکلیک اِ اِم پی) شده که خود سبب افزایش تراوش آب و الکترولیت به درون روده می‌شود و همچنین از جذب الکترولیت‌ها جلوگیری می‌کند.

بیماری وبا و باکتری ویبریو کلرا

باکتری ویبریو کلرا بطور معمولی می‌تواند باعث ایجاد بیماری وبا در افراد سالم گردد، گرچه افزایش آسیب‌پذیری بدن افراد با ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن رابطه دارد. افرادی که معده آن‌ها بخاطر استفاده داروهای ضد اسیدی (مانند رانیتیدین، سایمتیدین، امپرازول) یا تغذیه نامناسب کمتر اسیدی است، به این بیماری آسیب‌پذیرتر هستند. پژوهش‌های همه‌گیرشناختی اخیر نشان می‌دهد که آسیب‌پذیری افراد به بیماری وبا با نوع و گروه خونی آن‌ها ارتباط دارد. افرادی که گروه خونی O دارند بیشترین آسیب‌پذیری نسبت به این بیماری دارند.

بیماری وبا در ایران

سال ۱۳۴۴ همه‌گیری (اپیدمی) مرگامرگی در ایران رخ داد و ایران منطقه آندمیک وبا شد اولین سروتایپ شناسایی شده در ایران سروتایپاوگاوا بود. سروتایپ اینها با اوایل سال۵۰ در ایران دیده شد و سپس به‌طور متناوب تا سال ۱۳۵۶ اینهابا و اوگاوا در ایران دیده می‌شد. پس از سال ۱۳۵۶ تقریباً تمام موارد در ایران اوگاوا بود. در ایران از سال ۷۹ تا ۸۴ سالانه نزدیک به ۱۰۰ مورد بیماری مرگامرگی گزارش گردیده‌است. (در اپیدمی ۱۳۷۷ حدود ۱۱۰۰۰ مورد مرگامرگی در ایران گزارش گردید؛ که تقریباً در تمام موارد میکروب از نوع التور سروتایپ اوگاوا بوده‌است) و باعث مرگ می‌شود.

علت بیماری وبا

باکتری ویبریو کلرا (Vibrio cholerae) عامل ابتلا به بیماری وبا است، این باکتری، سمی قوی به نام CTX در روده کوچک ایجاد کرده که این سم به غشای روده چسبیده و وارد جریان طبیعی سدیم و کلرید می شود. هنگامی که باکتری به غشای روده کوچک می چسبد تولید آب در بدن به شدت افزایش یافته که باعث ایجاد اسهال و از دست رفتن سریع مایعات و نمک می شود. لازم به ذکر است آب آلوده منبع اصلی عفونت وبا می باشد و باکتری عامل آن معمولا از طریق مصرف آب، میوه ها، سبزیجات و سایر مواد غذایی خام آلوده به بدن فرد سالم منتقل می شود. وبا معمولا از طریق تماس اتفاقی فرد بیمار به دیگران سرایت پیدا نمی کند.

علائم بیماری وبا در کودکان

علائم وبا در کودکان معمولا مشابه نشانه های وبا در بزرگسالان است اما ممکن است نشانه های زیر نیز در کودکان ظاهر شود: خواب آلودگی شدید تب تشنج کما

کشنده بودن بیماری وبا

آیا وبا کشنده است؟ وبا بیماری خطرناک و کشنده ای است به طوری که در موارد شدیدتر، از دست دادن سریع مایعات و عدم تعادلی الکترولیت بدن در عرض دو یا سه ساعت باعث مرگ فرد مبتلا خواهد شد، عدم انجام اقدامات درمانی در موارد معمولی و کم آبی و شوک ناشی از آن نیز ممکن است باعث مرگ فرد بیمار در عرض 18 ساعت شود.

بیماری وبا و واکسیناسیون

از آن جایی که واکسیناسیون وبا تاثیر چندانی در پیشگیری از وبا ندارد و با وجود تزریق واکسن بسیاری از مردم همچنان به این بیماری مبتلا می شوند پزشکان توصیه ای به واکسیناسیون ندارند. در صورتی که به زودی به منطقه شیوع وبا مسافرت خواهید کرد و قبلا واکسیناسیون شده اید احتمالا به تزریق دوز دوم یا تقویت کننده واکسن نیاز خواهید داشت.

اولین اقدام در بیماری وبا

اولین اقدام جایگزین مایعات و الکترولیت های از دست رفته است که در این زمینه مهمترین توصیه انجام مایع درمانی خوراکی یا همان (او آر اس) است (او آر اس) یک بسته پودر است که می‌توانید به صورت رایگان از مرکز بهداشتی درمانی یا خانه های بهداشت گرفته و در چهار لیوان آب حل نمود و به بیمار داده شود و بسته به درجه کم آبی بدن فرد باید اقداماتی که پزشک معالج دستور می دهد را انجام داد. برای جبران آب از دست رفته، همچنین می توان به بیمار مایعاتی مثل چای کمرنگ، لعاب برنج و دوغ داد، علاوه بر غذاهای آبکی، غذاهای دیگری مثل کته نرم با گوشت ماهیچه یا مرغ، غذاهای دارای پتاسیم مثل موز و اسفناج نیز مفید است. عمده‌ترین علامت بیماری و با اسهال آبکی سریع و استفراغ است در صورت مشاهده علائم بیماری و با سریعا بیمار را به نزدیکتری مرکز بهداشتی درمانی برسانید.

مراحل بیماری وبا

بیماری وبا دارای دو مرحله است. مرحله تخلیه ای بیمار ناگهان دچار اسهال آبکی ، پرفشار و بدون درد می‌شود و اندکی بعد استفراغ روی می‌دهد. در موارد شدید ممکن است حجم مدفوع از 250 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد. مدفوع در این بیمار ، فاقد صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی) و دارای بوی غیر زننده می‌باشد. مرحله روی هم خوابیدگی عروق (کلاپس) به زودی به علت کم شدن آب بدن ، بیمار وارد این مرحله می‌شود. با از دست دادن 5 – 3 درصد وزن طبیعی بدن ، تشنگی و با کاهش 8 – 5 درصد وزن بدن ، ضعف و سرگیجه دیده می‌شود. کاهش بیش از 10 درصد وزن بدن ، منجر به ترشح کم ادرار و گاهی قطع کامل ادرار ، نبض ضعیف ، چشمهای گود رفته ، پوست چروکیده ، شکم فرورفته ، گرفتگی عضلانی به علت اختلالات در میزان الکترولیتهای بدن و در شیر خواران فرورفتگی ملاج و در نهایت خواب آلودگی و مرگ می‌شود.

راه های انتقال بیماری وبا

تماس مستقیم این بیماری به ندرت از طریق دستهای آلوده ، تماس با مواد مدفوعی و استفراغ بیماران ، ملحفه و لوازم آلوده منتقل می‌شود. تماس غیر مستقیم از طریق آب آلوده به مدفوع انسان ، منابع آب حفاظت نشده ، غذای آلوده ، سبزیجات و میوه‌های آلوده و یا شسته شده با آب آلوده ، شیر آلوده و بستنی تهیه شده از منابع غیر مطمئن. مخزن و منبع بیماری انسان تنها مخزن وبا است که به صورت بیمار یا حامل است و منبع بیماری ، اسهال و استفراغ بیماران و حاملان بیماری می‌باشد. دوره کمون دوره کمون این بیماری ممکن است خیلی کوتاه بوده و بستگی به مقدار باکتری وارد شده به بدن فرد دارد. متوسط دوره کمون 3 – 2 روز و از چند ساعت تا چند روز گزارش شده است. دوره واگیری تا زمانی که بیمار در مدفوع خود ویبریو کلرا دفع نماید، می‌تواند برای محیط آلوده کننده باشد. افرادی که عفونت مزمن کیسه صفرا دارند می‌توانند به عنوان حاملین به ظاهر سالم در انتشار بیماری دخالت کنند. در این افراد ممکن است بطور متناوب کشت مدفوع مثبت شود. دادن آنتی بیوتیک مناسب در کوتاه کردن این دوره می‌تواند نقش داشته باشد.

ممنونیم که از پیج اینستاگرام ما حمایت می کنید و عضو می شوید