بیماری های کبد

در این مطلب از سایت جسارت در مورد علائم و تشخیص بیماری های کبد چرب در کودکان چیست صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.

توضیحاتی در مورد بیماری های کبد

یکی از علائم قابل مشاهده در آسیب‌های کبدی تغییر رنگ پوست‌تان است. اگر احساس کردید پوست‌تان دچار رنگ‌پریدگی و زردی شده و نوک ناخن‌های‌تان نیز زرد شده است، کبدتان خوب کار نمی‌کند و به توجه بیش‌تر نیاز دارد. اگر به تازگی سایه‌های زرد رنگ روی پوست‌تان مشاهده می‌کنید، باید بدانید این سایه‌های به این دلیل به وجود می‌آیند که کبد سموم بدن‌تان را پاک‌سازی نمی‌کند و همین عامل سبب تجمع بیلی‌روبین زیر پوست می‌شود. بسیاری از مشکلات ناخن از قبیل رنگ‌پریدگی، سفیدی، و قاشقی شدن آنها و همین‌طور وجود خطوط عمودی یا برآمدگی روی ناخن از نشانه‌های بیماری های کبد هستند.

علائم بیماری های کبد

کبد در نزدیکی قفسه‌ی سینه قرار دارد. وقتی کبد به‌تدریج سلامتی‌اش را از دست می‌دهد، باعث ایجاد درد در بخش پایین شکم و قفسه‌ی سینه می‌شود. اگر به این مشکل توجه و آن را درمان نکنید، به‌تدریج منجر به آب‌آوردگی شکم خواهد شد. ۳. نفخ مداوم شکم اگر دائما از نفخ شکم و فشار مدفوع رنج می‌برید، ممکن است به این دلیل باشد که کبدتان نمی‌تواند شیره‌های گوارشی ترشح کند؛ این شیره‌های گوارشی برای تجزیه‌ی غذاها بسیار ضروری هستند. این نشانه‌ها هم‌چنین به این معنی هستند که دستگاه گوارشی‌تان تحت تاثیر بیماری های کبدی قرار گرفته است. ۴. خستگی وقتی کبد بتواند به خوبی مواد مغذی را در بدن تجزیه کند، باعث می‌شود انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه‌مان تامین شود. احساس خستگی دائم، نشانه‌ی کمبود انرژی است؛ یکی از عوامل کمبود انرژی می‌تواند عملکرد نامناسب کبد باشد. ۵. ایجاد تغییرات در ادرار وقتی کبدمان دچار آسیب می‌شود، رنگ ادرار تغییر می‌کند و به زرد تیره متمایل می‌شود؛ هم‌چنین ممکن است خونی یا قهوه‌ای تیره شود. البته برخی گمان می‌کنند این تغییر رنگ به خاطر کم‌آبی است؛ ولی چنانچه به اندازه‌ی کافی مایعات می‌نوشید و هم‌چنان دچار تغییر رنگ در ادرار هستید، احتمالا شرایط کبدتان رو به وخامت است. ۶. خارش پوست یکی دیگر از نشانه‌ های بیماری کبد، خارش پوست است. اگر نواحی خاص روی پوست‌تان شروع به خاریدن کرد، و این شرایط رو به وخامت رفت، بدانید این مورد یکی از نشانه‌های مشکلات کبدی است. ۷. حالت تهوع مشکلات گوارشی از قبیل سوهاضمه و برگشت اسید می‌توانند از علائم آسیب‌های کبدی باشند. اگر مشکلات گوارشی و حالت تهوع‌تان با تغییر و بهبود رژیم غذایی برطرف نشود، به احتمال زیاد دچار بیماری کبدی هستید. در شرایط وخیم‌تر ممکن است منجر به استفراغ نیز بشود. ۸. کاهش وزن شدید کاهش وزن ناگهانی و پیش‌بینی نشده، ممکن است نشانه‌ای از آسیب‌های کبدی باشد. اگر بدون اراده، وزن‌تان در حال کاهش است، و این کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها باشد، ممکن است نشانه‌ای از این باشد که کبدتان ضعیف شده است و مواد مغذی به خوبی به بدن‌تان نمی‌رسد. ۹. تجمع مایعات تجمع مایعات در بخش‌های مختلف بدن، به ویژه پاها، نشانه‌ای از ضعف کبد است. این بیماری به خیز مشهور است و باعث ایجاد حالتی شبیه تورم در بخش‌های مختلف بدن از جمله قوزک پا، دست، پا، و ران می‌شود. اگر انگشت‌تان را به آرامی روی نواحی متورم فشار دهید، باعث ایجاد فرورفتگی می‌شود که ممکن است چند ثانیه به همان شکل باقی بماند؛ این نشانه‌ای از بیماری خیز است. ۱۰. ایجاد تغییرات در مدفوع تغییر در حالت مدفوع می‌تواند علامت بیماری های کبدی باشد. به محض مشاهده‌ی خون در مدفوع‌تان فورا به پزشک مراجعه کنید. از دیگر نشانه‌های آسیب کبدی در رابطه با مدفوع می‌توان به یبوست‌ طولانی‌مدت یا سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر اشاره کرد.

کبد چیست

کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن است که بیش از 500 عملکرد حیاتی را کنترل می کند. مراحل اولیه بیماری های کبد هیچ علایمی ندارند؛ بنابراین کوچکترین نشانه ای نیز باید جدی گرفته شود. کبد یکی از اندام های بزرگ سمت راست شکم است که حدود 1.36 کیلوگرم وزن دارد. مهمترین وظیفه کبد، فیلتر کردن خونی است که از دستگاه گوارش وارد کبد می شود و قرار است در سراسر بدن جریان یابد. تمام مواد سمی و مضر خون در کبد جدا می شوند. کبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه کرده و آن را تبدیل به انرژی می کند. ذخیره قند بدن نیز به عهده کبد است. تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی از مواد مغذی از جمله ویتامین ها و آهن نیز به عهده کبد است. سم زدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلول های قرمز خون نیز از مهمترین وظایف کبد به شمار می آیند.

انواع بیماری های کبد

به گزارش بنیاد کبد کانادا، بیش از 100 نوع بیماری کبدی وجود دارد که شایع ترین آن عبارتند از: •هپاتیت ویروسی A، B و C •سرطان کبد •بیماری های کبد در دوران بارداری •هموکروماتوز (تجمع آهن در بدن) •بیماری کبد چرب •سیروز •انسداد مجرای صفراوی •بیماری کیستیک کبد •سنگ کیسه صفرا •هپاتیت نوزادان برخی از بیماری های کبد ژنتیکی هستند و برخی دیگر توسط ویروس یا سموم (مانند دارو یا الکل) بوجود می آیند. افرادی که در معرض خون یا ترشحات بیماران امراض ویروسی کبدی قرار دارند و بیماران دیابتی و مبتلا به تری گلیسیرید بالا و افراد چاق، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های کبد قرار دارند. استفاده از سرنگ مشترک، خالکوبی غیربهداشتی و رابطه جنسی محافظت نشده نیز می تواند منجر به بیماری های کبد شود. زرد شدن پوست و چشم، شکم درد مزمن، تورم شکم، خارش مداوم پوست، ادرار تیره، مدفوع کم رنگ یا خونی، خستگی، تهوع، کبود شدن پوست و از دست دادن اشتها، مهمترین علایم بیماری های کبد هستند.

کبد چرب چیست

با توجه به گزارش محققان کلینیک کلیولند آمریکا، وجود چربی در کبد طبیعی است ولی زمانی که این میزان افزایش یابد، عارضه ای به نام کبد چرب به وجود می آید. دو نوع کبد چرب الکلی و غیر الکلی وجود دارد. کبد چرب الکلی به دلیل مصرف الکل بوجود می آید و چاقی، رژیم غذایی نامناسب، دلایل ژنتیکی و هپاتیت، زمینه را برای کبد چرب غیر الکلی فراهم می کنند. کاهش وزن، زردی و خستگی مزمن، از مهمترین علایم کبد چرب هستند. دیابت، اضافه وزن، کلسترول و تری گلیسیرید بالا، احتمال این عارضه را افزایش می دهند.

بزرگ شدن کبد

بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی) عارضه ای است که به تنهایی بیماری محسوب نمی شوند ولی می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی مانند مشکل کبد یا نارسایی قلب باشد. بزرگ شدن کبد معمولا نشانه ای ندارد و توسط سی تی اسکن و ام آر آی تشخیص داده می شود. پزشکان برای حل این مشکل، بیماری های پس زمینه ای را درمان می کنند. درد کبد درد کبد معمولا در سمت راست بالای شکم و درست زیر دنده ها احساس می شود و می تواند منجر به درد پشت شود. درد کبد معمولا با درد کلیه یا شکم اشتباه گرفته می شود و به محض مشاهده مراجعه به پزشک الزامی است.

نارسایی کبد چیست

نارسایی کبد یک شرایط اضطراری پزشکی است که می تواند با تهوع، کاهش اشتها، خستگی، اسهال، یرقان و خونریزی همراه باشد. کما و سردرگمی ذهنی، از دیگر عوارض نارسایی کبد است. نارسایی کبد معمولا به دنبال بیماری هایی نظیر هپاتیت و سیروز و مصرف بیش از اندازه برخی دارو ها و اعتیاد به الکل بوجود می آید و تنها راه درمان آن، پیوند کبد است.

علل بیماری های کبد

کبد به اَشکال مختلفی دچار آسیب می‌شود که عبارت‌اند از: التهاب سلول‌ها مانند هپاتیت؛ انسداد در جریان صفرا مانند کُلستاسیس؛ تجمع کلسترول یا تری‌گلیسرید مانند تغییر چرب یا استئاتوز؛ اختلال در جریان خون به کبد؛ آسیب به بافت کبد به‌وسیله‌ی مواد شیمیایی و مواد معدنی یا از طریق سلول‌های غیرطبیعی مانند سلول‌های سرطانی.

بیماری های کبد و داروها

ممکن است سلول‌های کبد در اثر مصرف برخی داروها به‌طور موقت یا دائم دچار التهاب و آسیب‌دیدگی شوند. مصرف بیش‌ازحد (اوردوز) برخی داروها به کبد آسیب می‌زند. البته مصرف برخی داروها حتی بر اساس مقادیر تجویزشده نیز می‌تواند به کبد آسیب بزند. مصرف زیاد استامینوفن می‌تواند موجب نارسایی کبد شود. به همین دلیل روی برخی داروهای بدون نسخه‌‌ی محتوی استامینوفن برچسب هشدار وجود دارد. همچنین برخی داروهای ترکیبی حاوی استامینوفن مانند ویکودین باید در روز به تعداد محدودی مصرف شوند. مبتلایان به بیماری‌های کبد یا سوء‌مصرف الکل باید مقدار کمتری از این داروها در روز مصرف کنند. حتی شاید مصرف هرگونه داروی استامینوفن برای این افراد ممنوع باشد. استاتین‌ها به‌طور گسترده‌ای برای کاهش کلسترول خون تجویز می‌شوند. مصرف این داروها حتی براساس مقادیر تجویزشده نیز می‌تواند موجب التهاب کبد شود. این التهاب با آزمایش خون و اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی قابل‌تشخیص است. معمولا توقف مصرف این داروها، موجب بهبود کبد و عملکرد طبیعی آن می‌شود. نیاسین داروی دیگری است که برای کاهش کلسترول خون مصرف می‌شود. التهاب کبد ناشی از نیاسین به مقدار مصرف بستگی دارد. مصرف داروهایی مانند نیاسین می‌تواند موجب پیشرفت بیماری های کبد شود. مطالعات جدید نشان می‌دهند تأثیر نیاسین در کاهش کلسترول خون کمتری از چیزی است که در گذشته تصور می‌شد. بنابراین بهتر است بیمارانی که از نیاسین استفاده می‌کنند، به پزشک مراجعه و درصورت لزوم از سایر گزینه‌های درمان استفاده کنند. داروهای متعدد دیگری وجود دارند که می‌توانند باعث التهاب کبد شوند. البته اثرات بیشتر آنها با توقف مصرف از بین می‌رود. نیتروفورانتوئین، آموکسی‌سیلین، کلاوولانیک اسید، تتراسایکلین و ایزوسیانید از آنتی بیوتیک هایی هستند که ممکن است باعث التهاب کبد شوند. متوتروکسات دارویی است که برای درمان اختلالات خودایمنی و سرطان ها به‌کار می‌رود. این دارو عوارض جانبی گسترده‌ای دارد که التهاب کبد و سیروز از آن دسته‌اند. دی سولیفرام دارویی است که برای درمان وابستگی به الکل استفاده می‌شود. این دارو نیز می‌تواند موجب التهاب کبد شود. برخی درمان‌های گیاهی و مقدار اضافی برخی داروها می‌تواند باعث هپاتیت، سیروز و نارسایی کبد شوند. ویتامین A، کاوا، افدرا و کامفری نمونه‌هایی از این گیاهان و ویتامین‌ها هستند. همچنین بسیاری از قارچ‌ها برای کبد سمی‌اند. مصرف بسیاری از قارچ‌های وحشی موجود در طبیعت می‌تواند کُشنده باشد.

بیماری هپاتیت

هپاتیت به‌معنای التهاب بافت کبد است و در طی آن سلول‌های کبد در اثر عفونت، دچار التهاب می‌شوند. هپاتیت A یک عفونت ویروسی است که عمدتا از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده، انتقال می‌یابد. هپاتیت A موجب التهاب حاد کبد شده، ولی معمولا خودبه‌خود برطرف می‌شود. واکسن هپاتیت A می‌تواند از عفونت‌های ناشی از آن جلوگیری کند. شستن دست‌ها مخصوصا قبل از آماده‌سازی غذا بهترین روش برای جلوگیری از انتقال هپاتیت A است. این امر برای افرادی که در رستوران‌ها و شرکت‌های صنایع غذایی کار می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. هپاتیت B از طریق تماس با مایعات آلوده‌ی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطه‌ی جنسی بدون محافظت) منتقل شده و موجب عفونت حاد می‌شود. هپاتیت B می‌تواند پیشرفت کند و باعث التهاب مزمن (هپاتیت مزمن) و در نتیجه موجب بروز سیروز و سرطان کبد شود. واکسن هپاتیت B می‌تواند از عفونت‌های ناشی از آن جلوگیری کند. هپاتیت C موجب بروز هپاتیت مزمن می‌شود. ممکن است این ویروس هیچ علائمی در فرد ایجاد نکند. هپاتیت C از طریق تماس با مایعات آلوده‌ی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطه‌ی جنسی بدون محافظت) منتقل می‌شود. هپاتیت C مزمن می‌تواند موجب بروز سیروز و سرطان کبد شود. در حال حاضر هیچ واکسنی برای این بیماری ساخته نشده است. توصیه می‌شود همه‌ی افراد متولد سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۵ برای بررسی ابتلا به هپاتیت C آزمایش بدهند. هپاتیت C به‌کمک داروهای جدید درمان می‌شود. هپاتیت D ناشی از ویروسی است که برای زنده‌ماندن به عفونت هم‌زمانِ هپاتیت B نیاز دارد. هپاتیت D از طریق تماس با مایعات آلوده‌ی بدن افراد (استعمال درون وریدی مواد مخدر، تزریق خون آلوده و رابطه‌ی جنسی بدون محافظت) منتقل می‌شود. هپاتیت E یک عفونت ویروسی است که عمدتا از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده در تماس بوده، منتقل می‌شود.

سندروم ژیلبرت

در سندروم ژیلبرت در سوخت‌وساز طبیعی بیلی‌روبین (یکی از رنگ‌دانه‌های صفراوی) در کبد اختلالاتی رخ می‌دهد. این بیماری شایع بوده و ۷٪ جمعیت آمریکای شمالی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری هیچ علائمی ندارد و معمولا به‌طور تصادفی با افزایش سطح بیلی‌روبین در آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. سندروم ژیلبرت یک بیماری خوش‌خیم بوده که معمولا به هیچ درمانی نیاز ندارد.

سرطان‌ های کبد

سرطان‌های کبد به دو دسته‌ی سرطان اولیه‌ی کبد و سرطان ثانویه‌ی کبد تقسیم می‌شوند. سرطان اولیه‌ی کبد سرطانی است که منشأ و شروع آن از ساختمان و سلول‌های کبد است. کارسینوم هپاتوسلولار و کُلانژیوکارسینوما دو نمونه از سرطان‌های اولیه‌ی کبد هستند. سرطان‌ ثانویه‌ی کبد آن دسته از سرطان‌هایی هستند که از اندام دیگری آغاز شده و سپس معمولا از طریق گردش خون به کبد گسترش می‌یابند. سرطان‌هایی که گسترش آنها به کبد رایج‌تر است، عبارت‌اند از: سرطان ریه، سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان معده و پانکراس. سرطان خون و نیز سرطان لنفوم هاجکین نیز از سرطان‌هایی هستند که می‌توانند کبد را تحت‌تأثیر قرار دهند.

بیماری های کبد و نشانگان باد-کیاری

نشانگان باد-کیاری یک بیماری است که باعث تشکیل لخته‌های خون در سیاهرگ دروازه‌ایِ کبد می‌شود و نمی‌گذارد خون کبد را ترک کند. این امر موجب افزایش فشار خون در عروق خونیِ کبد به‌خصوص سیاهرگ دروازه‌ای می‌شود. نتیجه‌ی این امر مرگ سلول‌های کبدی و سیروز و نارسایی کبد است. پلی‌سیتمی (افزایش غیرطبیعی شمار گلبول‌های قرمز)، بیماری التهابی روده، کم خونی داسی‌شکل و بارداری از علل بروز نشانگان باد-کیاری هستند. نارسایی قلب وضعیتی است که در آن قلب قادر به پمپاژ مناسب خون نیست و جریان خون کافی به اعضای بدن نمی‌رسد. این امر نیز می‌تواند باعث ورم و التهاب کبد شود. در حالت عادی صفرای تولیدشده در کبد به کیسه‌ی صفرا منتقل شده و در نهایت برای هضم غذا به روده می‌رود. انسداد جریان صفرا در کبد می‌تواند باعث التهاب کبد شود. شایع‌ترین علت بروز این پدیده سنگ های کیسه صفرا هستند که مجرای تخلیه‌ی صفرا از کبد را مسدود می‌کنند. اختلال در بازشدن دریچه‌ی ورود صفرا به روده‌ی باریک (اسفنکتر اودی) نیز می‌تواند باعث اختلال در جریان صفرا شود. اسفنکتر اودی مانند یک دریچه عمل می‌کند و اجازه می‌دهد صفرا از مجرای صفراوی وارد روده‌ی باریک شود. سیروز صفراوی اولیه و کُلانژیت اسکلروزیس اولیه می‌توانند باعث زخم‌های پیشرونده‌ای در مجرای صفرا شده و آنها را تنگ‌تر کنند. نتیجه‌ی این امر کاهش جریان صفرا از کبد است. این امر با آسیب به ساختمان کبد، می‌تواند باعث نارسایی کبد شود.

عوامل خطر در بیماری های کبد

به‌طور بالقوه می‌توان با داشتن سبک زندگی سالم از بروز برخی بیماری‌های کبد پیشگیری کرد. بیماری‌های کبد مرتبط با الکل که در اثر مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی اتفاق می‌افتند، مهم‌ترین بیماری‌های کبد قابل‌پیشگیری هستند. هپاتیت B یک عفونت ویروسی است که اغلب از طریق تبادل مایعات بدن (استعمال درون وریدی مواد مخدر از سرنگ مشترک، استفاده از وسایل خالکوبی استریل‌نشده و رابطه‌ی جنسی محافظت‌نشده) انتقال می‌یابد. رعایت نکات بهداشتی احتمال آلودگی به این ویروس را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. بیماری ارثی کبد که از طریق ژن‌ها از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابند. بیماری ویلسون و هموکروماتوز نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند. قرارگرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی با تحریک سلول‌های کبد باعث التهاب آن می‌شود. همچنین ممکن است مواد شیمیایی، جریان صفرا از کبد را کاهش دهد یا باعث تجمع تری‌گلیسرید در کبد شوند. مواد شیمیایی مانند استروئیدهای آنابولیک، وینیل کلرید و کربن تترا‌کلرید می‌توانند باعث بروز سرطان کبد شوند. مصرف بیش‌ازحد (اوردوز) استامینوفن یکی از علل شایع نارسایی کبد است. بنابراین توجه به توضیحات نوشته‌شده روی داروهای بدون‌نسخه و مشورت با پزشک درباره‌ی مقدار مصرفی دارو مهم است. بااینکه داروهای بدون‌نسخه معمولا خطری ندارند، ولی ممکن است به‌طور مستقیم باعث بروز عوارضی در فرد شده یا در اثر تداخل با سایر داروها مشکلاتی ایجاد کنند. برخی داروها می‌توانند با تحریک عروق خونی کبد باعث تنگ‌تر شدن آنها یا تشکیل لخته‌های خون (ترومبوز) در آنها شوند. قرص های ضد بارداری می‌توانند باعث تشکیل لخته‌های خون در عروق خونی کبد شوند. وقوع این امر در افراد سیگاری شایع‌تر است.

نکاتی طلایی در مورد بیماری های کبدی

در صورتی که به بیماری کبدی مبتلا هستید و به هر دلیلی پزشک برای شما شربت هیدروکسی زین را تجویز کرده است باید به پزشک خود بگویید که مبتلا به این بیماری هستید تا اقدامات لازم را انجام دهد.